خلاصة:
هنر کتاب آرایی به مجموعه هنرهایی اطلاق میشود که در ساخت، تزیین و تهیه ی نسخ خطی بهکار میروند. این هنر در جهان سابقه ای دیرینه دارد. در هر برهه ی زمانی از تاریخ، هنر کتابآرایی به گونه ای تحت تاثیر منع و تاییدات دینی و آیینی قرار گرفته است.
هنر کتاب آرایی در دوره ی ایلخانی شاهد تحولات و تغییرات بسیاری بوده است و به عنوان دوره ی تاثیرگذاری در روند تزیینات کتب و نسخه برداری آنها محسوب میشود و نقطه ی عطفی برای شروع و پیشرفت تذهیب به شیوه ی ایرانی می باشد.
از جمله میراثی که از گذشته در تذهیب این دوره به ودیعت نهاده شده، استفاده از قطع عمودی در کتب و سادگی و بی پیرایگی در تذهیب است که روز به روز به انسجام و پختگی آن افزوده گردیده است. نمونه هایی از قرآن های موجود از این دوره، ویژگیهای تذهیب دوره ی ایلخانی را به وضوح نشان میدهد. نقش ستاره ی چند گوش، فرم های هندسی، جدول کشی های مرکب، ترنجها و شمسه های کوچک حاشیه، همه و همه از جمله عناصر تذهیب در این دوره اند.
این دوره ی زمانی مقارن با دوره ی دوم گوتیک و عصر طلایی آن در اروپا میباشد که شامل سده های سیزدهم و چهاردهم/هفتم و هشتم میباشد. سبک گوتیک از خاستگاه خود یعنی فرانسه به سراسر اروپا گسترش یافته و به شیوه های مختلف، در کشورهای گوناگون رواج یافت. استفاده از حروف سرآغاز منقوش یا مصور در هم بافته شده، ظرافت تغزلی در پیکره ها، کاربرد رنگهای درخشان و علاقه به ریزه کاری و تزیین، از جمله ویژگی هایی است که در آراستن انجیل های این دوره از آن استفاده شده است. از جمله انجیل های مصور این دو قرن میتوان انجیل فقرا، انجیل شاه عباس، کتاب مزامیر و مکاشفات یوحنا را نام برد.