خلاصة:
در حالی که از دوره تیموریان فرش یا دست بافته کامل و سالمی به جای نمانده است که گواه و شناساننده نوع طرح و نقش و رنگ فرش ها در این دوره زمانی باشد، اما این دستبافته ها را میتوان بر اساس گزارش های مختلف موجود در کتب تاریخی و سفرنامه های سیاحان و همچنین در نسخه های مصور شده بررسی کرد. لذا نگاره های فراوانی وجود دارد که بازتاب دهنده فرش هایی است که به نظر می رسد در دوره تیموریان بافته شده باشد. این نگاره ها در نسخه های متعددی برای شاهزادگان و هنرپروران تیموری، در کتابخانه سلطنتی با دقت و نظارت عالیه تهیه می شده و به کمک این نگاره ها امکان بازسازی یک فرش کامل فراهم می شود. یکی از این نسخه ها، نسخه منحصر به فرد شاهنامه ای است که به تاریخ 833 ه.ق. (1429 م.) در هرات و برای بایسنغرمیرزا در کتابخانه سلطنتی تهیه شده و امروز به شاهنامه بایسنغری مشهور است. در مقاله پیش رو، به بررسی و تجزیه و تحلیل شش نگاره از این نسخه که فرش هایی در آن دیده می شود، پرداخته شده و تلاش می گردد طرح، نقش و رنگ این رنگ ها شناسایی شود. ماهیت این پژوهش توصیفی و تحلیلی بوده و ضرورت انجام آن آشنایی هنرمندان، طراحان و بازرگانان عرصه فرش با نقشه های گذشته و بازبافی این نقشه ها با نگاه و رویکرد به بازار امروز ایران و جهان است.
Regarding the design، pattern and color of Timurid carpets، although no sound and safe one of such period has been survived، there are so many paintings addressing the carpets that most probably have been produced in that time. These paintings are mostly accessible from various manuscripts that have been developed by Timurid princes and patrons. We can even reproduce a whole carpet by analyzing these paintings. One of such manuscripts was created in Harat in the royal library of Baysonghor Mirza under supervising of Ja’far Tabrizi and is dated back to 1429، namely “Shanameh-ye-Baysonghori”. In this paper we are going to analyze six paintings of the manuscript، and to determine the design، pattern، color and even designers of Timurid carpets. This research is descriptive-analytical in nature and its necessity is due to understanding the carpets of the past eras and introducing them to designers and artists of nowadays carpet industry.