خلاصة:
در این مقاله، تناوب های جدید در نامگذاری کودکان جامعه نمونه تحقیق بر اساس رویکرد نشانه ای کنستاکیز بررسی می شود. به این منظور، 1200 نام از طریق تجربه میدانی مشاهده گر انتخاب شد و تحلیل داده ها با لحاظ متغیر اجتماعی جنسیت به شیوه خوانش تفسیری انجام شد. نتایج بیانگر آن است که گرایش به فرد گرایی در جامعه نمونه با انتخاب نام های نوظهور و تیره برای کودکان ایرانی همخوانی دارد. زایایی تناوب احیاء شده" الف تانیث فارسی باستان"، جایگزینی حروف، انطباق نام های عربی با رسم الخط فارسی، قرض گیری واژگانی از زبان های غیر عربی، دگردیسی در نام های ترکیبی و گرایش به نام سازی های نا متعارف موید تنزل الزام وفاداری نسبت به الزام پیش رونده نشانداری در حوزه نامگذاری کودک محسوب می شود. مدرن سازی نام منطبق بر الگوی جامعه در حال گذار به نمایش هویت انحصاری و متفاوت فرد در جامعه خواهد انجامید.
ملخص الجهاز:
زایایی تناوب احیاء شده «الف تانیث فارسی باستان»، جایگزینی حروف، انطباق نامهای عربی با رسم الخط فارسی، قرض گیری واژگانی از زبانهای غیرعربی، دگردیسی در نامهای ترکیبی و گرایش به نام سازیهای نامتعارف مؤید تنزل الزام وفاداری نسبت به الزام پیش رونده نشانداری در حوزه نامگذاری کودک محسوب میشود.
این حوزه میان رشتهای به دو پرسش اساسی در این رابطه پاسخ میدهد: نامها چگونه تغییر و تحولات زبانی را نشان میدهند؟ و چرا برخی نامها ماندگار می شوند، برخی اقبال موقتی دارند و برخی دیگر به سرعت از دایره واژگانی اعضای یک جامعه زبانی زدوده میشوند؟ بیان مسأله در جامعه ایران، نامگذاری کودکان عمدتا بر اساس باورهای فرهنگی و عرف حاکم بر جامعه صورت گرفته است؛ چنانکه در دوره اساطیری، انتخاب نامهای حماسی مانند رستم، افراسیاب، سهراب، سیاوش و گرد آفرید مرسوم بوده است.
یکی از شیوههای معمول نامسازی برای دختران در کلمات عربی افزودن «- ه» غیر ملفوظ عربی به انتهای نام پسر است که بنا به اظهار طیب و علی نژاد (82) در بیست نام اول انتخابی والدین در سال 77 مشهود بوده است (مائده، فائزه، محدثه، ریحانه) این در حالی است که در جامعه نمونه این نامها و نامهای مشابه قدیم مانند سعیده، منصوره، وحیده، عادله و فریده به لحاظ شیوه ساخت مشاهده نشد.
از این رو، حذف ه غیرملفوظ عربی یا جایگزینی با الف تانیث فارسی باستان دو تناوب جدید کاربردی در الگوی نام سازی دختران جامعه تحقیق تلقی میشود.
در جامعه نمونه این تحقیق نیز نامهای مذهبی به وفور مشاهده شد اما آنچه که این نامها را از تناوبهای موجود پیشینشان متمایز میکند گرایش آشکار والدین به مدرنسازی نام مذهبی است.