خلاصة:
جریان «شعر حجم» با پیشقدمی «یدالله رویایی» بیش از پنجاهسال سابقهی شاعری، یکی از بحثانگیزترین جریانهای شعری نیمقرن اخیر ایران است. در طول این دوران، منازعات و مخالفتهای ادبی فراوانی دربارهی اصول، ایدهها و تئوریهای جریان شعر حجم درگرفته است. باوجود همهی این مخالفتها، جریان حجم در طول این سالها، جریانی زنده در شعر معاصر فارسی مطرح بوده و به حیات تاریخی خود ادامه داده است، بهویژه پس از یک دورهی کمفروغ، در دو دههی اخیر با استقبال نسل نو مواجه شده و شاعران و منتقدان نیزاندیشهها و اشعار رویایی و اصول جریان شعر حجم را بازنشر دادهاند. در این پژوهش براساس دو ویژگی تعاملیبودن و تعیینکنندگی رسانه، حیات تاریخی جریان شعر حجم در فضای رسانهای ایران در این پنجاه سال بررسی شده است. مسئلهی اصلی این تحقیق، بررسی نقش رسانه بر جریان شعر حجم در هردو دورهی قدرت رسانهای متمرکز و پراکنده و زیر دورههای مرتبط با آنهاست. فرضیهی اصلی این است که تغییر فضای رسانهای کشور در بازتولید گفتمان شعر حجم نقش موثر داشته است.
ملخص الجهاز:
باوجود همهی این مخالفتها، جریان حجم در طول این سالها، جریانی زنده در شعر معاصر فارسی مطرح بوده و به حیات تاریخی خود ادامه داده است، بهویژه پس از یک دورهی کمفروغ، در دو دههی اخیر با استقبال نسل نو مواجه شده و شاعران و منتقدان نیزاندیشهها و اشعار رویایی و اصول جریان شعر حجم را بازنشر دادهاند.
تحلیل محتوای مطبوعات ادبی دورهی دوم دههی هفتاد (از سال 1376 به بعد) و نیز بخش ادبی روزنامههای کشور نشان میدهد که عمده فعالیت مطبوعاتی شاعران دههی هفتاد و یدالله رویایی در نشریههای وابسته به جریان اصلاحات (موسوم به نشریههای اصلاحطلب) و مستقل اتفاق افتاده است؛ نشریاتی که از سال1377 بهبعد در کشور منتشر شدند و بخش ادبی روزنامههایی چون «شرق»، «اعتماد»، «اعتماد ملی»، «حیات نو» و «همبستگی» جایگاه چاپ شعر، نقد و نظرات شاعران دههی هفتاد است.
جدول 5- مطالب مرتبط با شاعران دههی هفتاد در «عصر پنجشنبه» نام شاعر شمارهی نشریه علی عبدالرضایی 47 و 48 / 29 و 30 محمد آزرم 78 ابوالفضل پاشا 103 و 104/ 11 و 12/ 97 و 98 مهرداد فلاح 11 و 12/29 و 30/97 و 98 علی باباچاهی 13 و 14/ 63 و 64 شمس آقاجانی 53 و 54 رزا جمالی 105 و 106/ دی 80 گراناز موسوی 76 یدالله رویایی 17 و 18/ 25 و 26/ دی 80/ 59 و 60/ 65 و 66 رضا براهنی 93 و 94 فهرستی که در ادامه آمده، نام شاعران تأثیرگذار دههی هفتاد و روزنامههای اصلاحطلبی است که در آنها مطالبی به قلم این شاعران یا دربارهی آنان چاپ شده است.