خلاصة:
آب یکی از عناصر حیاتبخش در عالم میباشد. ترویج اندیشه سبک زندگی در تعامل با محیط زیست از منظر قرآن که کاملترین دستور زندگی بشریت است، بهترین شیوه جهت فایق آمدن بر بحران موجود، مخصوصاً در حوز آب است. در آموزههای قرآن اشارات گوناگونی به جایگاه آب شده و نکات ظریفی در آن دیده میشود. هدف این مقاله تدوین راهکارهایی قرآنی جهت تحول رفتاری انسان در حوزه سبک زندگی در تعامل با محیط زیست در حوزه آب میباشد. بررسیها نشان میدهد که اسلام دارای اصول اخلاقی و عملی ارزشمندی چون مسأله صرفه جویی، رعایت حقوق دیگران، و حرمت اسراف و آلودگی آن است. در این مقاله سعی شده است سبک زندگی در تعامل با آب با تکیه بر آموزههای قرآن مورد کاوش قرار گیرد.
ملخص الجهاز:
﴿أ و لم یروا أنا نسوق الماء إلی الأرض الجرز فنخرج به زرعا تأکل منه أنعمهم و أنفسهم أ فلا یبصرون﴾(سجده/27) «آیا ندیدند که ما آب را به سوی زمینهای خشک میرانیم و به وسیله آن زراعتهایی میرویانیم که هم چهارپایانشان از آن میخورند و هم خودشان تغذیه میکنند آیا نمیبینند؟!» و در آیه دیگر میفرماید: ﴿و نبئهم أن الماء قسمة بینهم کل شرب محتضر﴾ (قمر/ 28) «و به آنها خبر ده که آب (قریه) باید در میانشان تقسیم شود(یک روز سهم ناقه، و یک روز برای آنها) و هر یک در نوبت خود باید حاضر شوند» آیات قرآنی بر مدیریت صحیح آن تأکید دارند و از انسانها خواسته شده تا ضمن حفاظت بر منابع آبی و پرهیز از آلودگی آن، در مصرف درست و بهینه آب کوشا باشند و لذا از هرگونه اسراف و تبذیر آب پرهیز داده شده است و کسانی که به آلودهسازی آب اقدام میکنند و یا مصرف نادرست و اسرافگونهای را در پیش میگیرند به عنوان انسانهای فاسد شناسایی شده و از جرگه انسانهای محبوب خداوند خارج شده و جزو انسانهای مبغوض قرار میگیرند.
و (از نعمتهای الهی) بخورید و بیاشامید، ولی اسراف نکنید که خداوند مسرفان را دوست نمیدارد!» برای اینکه همگان از جمله گیاهان و جانوران و انسانها از آب به مقدار مورد نیاز بهرهمند شوند، لازم است تا انسان به حکم وظیفه آبادانی و عمران زمین ﴿ وما من دابة فی الأرض إلا علی الله رزقها ویعلم مستقرها ومستودعها کل فی کتاب مبین﴾ (هود/ 6) «هیچ جنبندهای در زمین نیست مگر اینکه روزی او بر خداست!