خلاصة:
بشر در طول تاریخ برای ارتباط موثر با سایر افراد جامعه، راهکارهای متفاوتی را آزموده است. ازنگارههای اولیه بر دیوار غارها تا دیوار نوشتهها و ماشین نگارهها همگی سعی دارند تا مانند آیینهای تمام نما، گزارشگر ذهنیّات، احساسات و عواطف، آمال و آرزوها و دردهای بشری باشند. ماشین نگاره (ماشین نوشته) یکی از نمادهای مهم زبان، در جوامع شهری است که کمتر توجه محققان ایرانی شده است. در این پژوهش، ارتباط از طریق ماشین نگارهها و تاثیرات فرهنگی و اجتماعی آنها بررسی شد. از میان تعداد فراوانی از ماشین نگارهها که بهطور تصادفی در سالیان متمادی از سطح شهرهای مختلف جمعآوری شدند؛ مجموعهای شامل 2312 ماشین نگاره به شیوه تحلیل محتوایی طبقهبندی، کدگذاری و بررسی شد. پراکندگی و کارکردهای اجتماعی و فرهنگی آنها بر اساس مدل قومنگاری زبانی هایمز[1]معروف به SPEAKING نیز تحلیل و از نظر محتوایی به 15 مقوله تقسیم شد. بررسی فراوانی دادهها نشان داد که آموزههای مذهبی، نوشتههای پند آموز و توصیههای اخلاقی بیشترین فراوانی و گونههای انتقادی و سیاسی دارای پایینترین فراوانی بودند. نتایج ازمون خی2 نیز نشان داد که این تفاوتها با سطح اطمینان 99 درصد معنا دارند. بررسی ماشین نگارهها در مدل هایمز نشان داد که ماشین نگارهها نیز مانند دیگر رویدادهای ارتباط کلامی بشر، با هشت عنصر موقعیت مکانی، ماهیت نویسندگان، هدف، قالب زبانی، لحن کلام، نوع کانال ارتباطی، هنجارها و ژانر خاص خود، پیامهای اجتماعی و فرهنگی را به راحتی منتقل میکنند.
ملخص الجهاز:
"بررسی ماشین نگاره ها در مدل هایمز نشان داد که ماشین نگاره ها نیز مانند دیگر رویدادهای ارتباط کلامی بشر، با هشت عنصر موقعیت مکانی، ماهیت نویسـندگان ، هـدف ، قالـب زبانی، لحن کلام ، نوع کانال ارتباطی، هنجارها و ژانر خاص خود، پیام های اجتماعی و فرهنگـی را به راحتی منتقل میکنند.
ب ) یافته های مربوط به تحلیل ماشین نگاره ها بر اساس مدل هایمز یکی از معروف ترین رویکردهای تحلیلی جامعه شناسی زبان با نام قوم نگاری speaking است کـه توسط هایمز(١٩٧٤) پیشنهاد شده و در تحقیقات بعدی مثل ساویل ترویک (٢٠٠٣) تکمیل شده اسـت .
Swales رویدادهای زبانی تعریف شده مانند ماشین نگاره ها در بافت های مختلف به اهـداف ارتبـاطی خـود دست مییابند و هشت عنصر مذکور در مدل قوم نگـاری زبـانی هـایمز شـامل موقعیـت مکـانی، ماهیت نویسندگان ، هدف ، قالب زبانی، لحن کلام ، نوع کانال ارتباطی، هنجارها و ژانر، میتواند در توصیف نحوة مبادلۀ پیام های اجتماعی و فرهنگی از طریق زبان مؤثر باشد.
در ماشین نوشته ها از قالب های معمول کلام رو در رو استفاده نمیشود، با این وجود، این نـوع نوشته ها بر اساس مدل هایمز دارای قدرت ارتباطیاند چون تمام عناصر ارتباط موفـق کلامـی را دارند، در قابل رویت ترین موقعیت های بیرونی بدنه خودرو هستند، در هر مکانی مخاطب خـود را مییابند، فرم و محتوای خاص دارند، لحن های جدی و غیر جدی به خود میگیرنـد، پیـام زبـانی دارند و از نظر هنجارهای اجتماعی و فرهنگی محدود به حیطه آزادی عمل مالـک وسـیله نقلیـه هستند.
Hymes(eds) Directions in Sociolinguistics: The Ethnography of Communication, New York: Holt,Rinehart and Winston ,pp."