خلاصة:
ﺗﻨﻮﯾﻦ ﯾﮏ ﻧﺸﺎﻧﮥ ﺧﻄﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ از زﺑﺎن ﻋﺮﺑﯽ ﺑﻪ ﻓﺎرﺳﯽ راه ﯾﺎﻓﺘﻪ. در زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﯽ، ﺗﻨﻮﯾﻦ ﻧﺼﺐ ﯾﺎ دو زﺑﺮ ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ ﮔﻮﻧـﻪ ﻫـﺎی دﯾﮕﺮ ﺗﻨﻮﯾﻦ، ﮐﺎرﺑﺮد ﻓﺮاوان ﺗﺮ و ﭼﺸﻤﮕﯿﺮﺗﺮی دارد. ﻧﻘﺶ دﺳﺘﻮری واژﮔﺎن ﺗﻨﻮﯾﻦ دار در زﺑﺎن ﻫﺎی ﻋﺮﺑﯽ و ﻓﺎرﺳﯽ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳـﺖ. در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﮐﺎرﺑﺮد ﻗﯿﺪﻫﺎی ﺗﻨﻮﯾﻦ دار )ﻣﻨﻮن( در ﻣﺘﻮن ﻣﻨﺜﻮر؛ ﺗﺎرﯾﺦ ﺑﻠﻌﻤﯽ )ﻗﺮن ﭼﻬﺎرم(، ﺗﺎرﯾﺦ ﺑﯿﻬﻘﯽ )ﻗـﺮن ﭘـﻨﺠ ﻢ(، اﻟﺘﻮﺳـﻞ اﻟﯽ اﻟﺘﺮﺳﻞ )ﻗﺮن ﺷﺸﻢ( و ﺗﺎرﯾﺦ ﺟﻬﺎﻧﮕﺸﺎ )ﻗﺮن ﻫﻔﺘﻢ( ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﭘﮋوﻫـﺶ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ ﻋﻼﻣـﺖ ﺗﻨـﻮﯾﻦ از ﻃﺮﯾـﻖ ﺗﺮﺟﻤﮥ ﻗﺮآن ﮐﺮﯾﻢ و آﺛﺎر ﻋﺮﺑﯽ، وارد زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﯽ ﺷﺪه ودرﻫﺮ دوره ﮐﺎرﺑﺮد ﺑﯿﺸﺘﺮی ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﻫﻢ ﭼﻨﯿﻦ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽ رﺳـﺪ دﻟﯿـﻞ ﮔﺮاﯾﺶ ﻓﺎرﺳﯽ زﺑﺎﻧﺎن ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻨﻮﯾﻦ ﻧﺼﺐ ﯾﺎ دو زﺑﺮ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﻌﻨﺎی ﻗﯿﺪی داﺷﺘﻦ ﻣﻨﺼﻮﺑﺎت ﻋﺮﺑﯽ، ﻣﺮﺑﻮط ﺑـﻪ وﯾﮋﮔـﯽ ﻫـﺎی آواﯾﯽ و ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﺧﻮد زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﯽ ﻧﯿﺰ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ.
ملخص الجهاز:
"با توجه به مطالب ذکر شده ، دو سؤال مطرح می شود: این نشانه در متون منثور تاریخی چه سیری را پیموده است ؟ و چرا در زبان فارسـی از میان انواع تنوین ، نصب یا دو زبر کاربرد فراوان یافته است ؟ تاریخ بلعمی در کتاب تاریخ ادبیات در ایران در ذیل این عنوان آمده است : «این کتاب را بلعمی وزیر امیر منصوربن نوح سامانی به فرمان آن پادشاه از سال ٣٥٢ به عنوان ترجمه از کتاب تاریخ طبری آغاز کرد، لیکن بعدا از منابع مختلف دیگری راجـع بـه تـاریخ ایـران استفاده برده و مطالبی را هم از کتاب تاریخ طبری حذف نموده است .
» (پروین گنابادی، ١٣٨٠: شش ) قید های منون در تاریخ بلعمی کلمات تنوین داری که در این کتاب به کار رفته بدین شرح است :١- سخرها علیهم سبع لیـال و ثمانیــۀ ایـام حسـوما، یعنـی: دایمـۀ تا ز ایشان کس نماند مگر هود و پیغامبر علیه السلام و آن کس ها که مؤمن شده بودند، ایشان را هـیچ گزنـد نکـرد.
ص ٧٠٦ در کاربرد کلمات تنوین دار در کتاب تاریخ بیهقی، نکات ذیل مشهود است الف – موارد عزیزا مکرما، حقا ثم حقا، طولا و عرضا، غانما ظافرا، فوجا بعد فوج و خائبا خاسـرا؛ کلمـات مکـرر تنـوین دار و بـه شیوة دستور زبان عربی است .
. ص ٣٤٧ در کاربرد کلمات تنوین دار در کتاب التوسل الی الترسل ، نکات زیر به چشم می خورد الف - موارد ارثا و اکتسابا، شرعا و رسما، جهرا و سرا کلمات مکرر تنوین دار است که در تاریخ بیهقی نیز نمونـه هـایی از آن بـه کار رفته است ."