خلاصة:
جوامع روستایی با تامین بیش از دوسوم مواد غذایی، نقش قابل توجهی را تامین امنیت غذایی کشور ایفا میکنند. با این وجود شواهد نشان میدهد وضعیت تامینکنندگان اصلی امنیت غذایی کشور در اثر عللی که تاکنون به آن توجه نشده است، حداقل در مقایسه با جوامع شهری، در وضعیت نامساعدی قرار دارد. از اینرو هدف از پژوهش ترکیبی حاضر سنجش امنیت غذایی و تبیین چالشهای پیشروی آن در مناطق روستایی کشور است که به صورت موردی در میان سرپرستان خانوار ساکن در 24 سکونتگاه روستایی دهستان بدر واقع در شهرستان روانسر انجام گرفته است. در بخش کمی پژوهش حاضر برای سنجش امنیت غذایی از پرسشنامه استاندارد و جهانی وزارت کشاورزی آمریکا که روایی و پایایی آن در مطالعات متعددی تایید شده است، استفاده شد. در این مرحله 175 نفر از سرپرستان خانوار بهعنوان نمونه آماری برآورد شده و نظرات آنها مورد بررسی قرار گرفت. در بخش کیفی، گردآوری دادهها از طریق مصاحبه با افراد کلیدی و مطلع با استفاده از نمونهگیری هدفمند و با روش گلوله برفی، تا رسیدن به مرحله اشباع تئوریک ادامه داشت و دادههای گردآوری شده با استفاده از روش نظریه داده بنیاد (GTM) تحلیل شدهاند. نتایج بخش کمی پژوهش نشان داد امنیت غذایی در محدوده مورد مطالعه در شرایط نامساعدی قرار دارد به این صورت که 3/ 6 درصد افراد مورد مطالعه دارای امنیت غذایی، 7/ 9 درصد در شرایط ناامنی غذایی بدون گرسنگی، 1/ 25 درصد در شرایط ناامنی غذایی با گرسنگی متوسط و 9/ 58 درصد در شرایط ناامنی غذایی با گرسنگی شدید قرار گرفتهاند و بین روستاهای مورد مطالعه به لحاظ امنیت غذایی تفاوت معنیداری وجود ندارد. همچنین، نتایج بخش کیفی پژوهش در ارتباط با چالشهای امنیت غذایی در محدوده مورد مطالعه نشان داد پنج چالش اساسی امنیت غذایی در محدوده مورد مطالعه که بهصورت زنجیرهواری با همدیگر در ارتباط هستند، عبارتاند از: ضعف سیاستگذاریها، ضعف شرایط اقتصادی، نارساییها و مخاطرههای محیطی، موانع فرهنگی و تغییرات اجتماعی و ناپایداری کشاورزی.
ملخص الجهاز:
com مروری بر تحقیقات متعدد نشان میدهد که عدم پیگیری و در دستور کار قرار دادن مسائل امنیت غذایی در ارگان های دولتی، ملی و برنامه های داخلی، تقاضای فزاینده مواد غذایی، تغییرات اقلیم ، کاهش مراتع ، آفات و بیماری ( ,Irving Ingram ٢٠١١)، ضعف مکانیزاسیون کشاورزی، کمبود ظرفیت انبارها و صنایع سردخانه ای، شوکهای آب و هوایی، تخریب شدید محیط زیست ، سرمایه گذاری کم در بخش کشاورزی، خشکسالی و سیل ، تخریب اراضی (٢٠١٤ ,Msangi)، کاهش منابع آب و افزایش جمعیت (٢٠١٥ ,Sultana et al)، سطح پایین تحصیلات تحصیلات بزرگسالان و به ویژه زنان ، درآمد و ثروت محدود، فقر و افزایش قیمت مواد غذایی (٢٠١٤ ,Anderson and Strutt)، تغییر اقلیم و تأثیر منفی آن بر میزان دسترسی و عرضه آب -1 Glass ceiling (٢٠١٤ ,Seaman)، از مهم ترین عواملی هستند که تأمین امنیت غذایی را با چالش هایی مواجه ساخته اند.
بدین صورت که ابتدا با توزیع و تکمیل پرسشنامه (به عنوان ابزار بخش کمی) به سنجش امنیت غذایی در میان سرپرستان خانوارهای روستایی دهستان بدر پرداخته شده ، سپس به واکاوی چالش های امنیت غذایی در بین ساکنان محدوده مورد مطالعه با استفاده از روش نظریه داده بنیاد (GTM) پرداخته میشود و در نهایت هر دو تحلیل ، به طور هم زمان مورد تفسیر قرار گرفته اند.