خلاصة:
شروع روابط ترکیه و ایالات متحده آمریکا مربوط به ربع قرن هجدهم است. در آن زمان تاکنون روابط دو کشور فراز و نشیبهای زیادی داشته است. گاهی روابط سرد بین دو کشور حاکم بوده و مدتی نیز روابط نزدیکی باهم داشتهاند. اوج قرابت روابط دو کشور به سالهای آغازین پس از جنگ جهانی دوم باز میگردد. در آن زمان ترکیه با ورود به ناتو، نه تنها بعنوان یک متحد اصلی این سازمان بلکه این کشور نقش مهمی را در ابتکارات و استراتژیهای منطقهای آمریکا برعهده گرفت. در دوران جنگ سرد شکل دهنده روابط دو کشور نیاز به مقابله با تهدید احتمالی شوروی بوده است. امروزه مسائلی که روابط دو کشور را شکل داده و هدایت میکند مربوط به ابعاد ژئوپولیتیکی منطقه خاورمیانه، آسیای مرکزی و قفقاز میباشد. میتوان گفت تا زمان روی کار آمدن حزب عدالت و توسعه، توجه ترکیه بیشتر به غرب بود ولی با روی کار آمدن این حزب که موجب تغییر در سیاست خارجی این کشور گردید و مسائلی از قبیل جایگاه ژئوپولیتیکی ترکیه در زمینههای انتقال انرژی و تحولات منطقهای جهان عرب، تحولات سوریه و همچنین نقش اقتصادی این کشور در دنیا باعث تغییر نگرش این کشور به غرب شده و بالطبع در روابط دو کشور ترکیه و ایالات متحده نیز تاثیرگذار بوده است. در مجموع حزب عدالت و توسعه به رهبری رجب طیب اردوغان با تکیه بر ویژگیها و قابلیتهای ژئوپولیتیکی، ژئواکونومیکی کشور ترکیه و استفاده از فرصتهای به وجود آمده در منطقه به نفع خود، در سیاست خارجی ترکیه تغییر محسوسی ایجاد کرده و بر این اساس در روابط خود با ایالات متحده نیز بازنگری کرده است.
ملخص الجهاز:
"میتوان گفت تا زمان روی کار آمدن حزب عدالت و توسعه، توجه ترکیه بیشتر به غرب بود ولی با روی کار آمدن این حزب که موجب تغییر در سیاست خارجی این کشور گردید و مسائلی از قبیل جایگاه ژئوپولیتیکی ترکیه در زمینههای انتقال انرژی و تحولات منطقهای جهان عرب، تحولات سوریه و همچنین نقش اقتصادی این کشور در دنیا باعث تغییر نگرش این کشور به غرب شده و بالطبع در روابط دو کشور ترکیه و ایالات متحده نیز تأثیرگذار بوده است.
با این تفاسیر، اصلیترین منافع ترکیه در حفظ روابط استراتژیک با آمریکا را میتوان در موارد زیر خلاصه کرد؛ 1- نیاز به حمایتهای اقتصادی و مالی آمریکا، به ویژه در نهادهای مالی مانند بانک جهانی و صندوق بینالمللی پول که در حل بحرانهای مالی ترکیه نقش داشتند؛ 2- حفظ جایگاه مناسب در ناتو و نظام امنیت دستهجمعی اروپایی؛ 3- اعمال فشار به اتحادیه اروپا برای پذیرش عضویت ترکیه؛ 4- استفاده از توان و دانش نظامی آمریکا برای نوسازی سیستم دفاعی ارتش با هدف حفظ برتری نظامی ترکیه به همسایگان خود؛ 5- حضور ترکیه در شکلدهی به آینده شمال عراق و مسئله کردها؛ 6- ورود به نظام سرمایهداری و اقتصاد جهانی؛ 7- استفاده از اعتبار آمریکا برای کسب امتیازهای اقتصادی منطقه مانند خط لوله انتقال نفت باکو-جیحان؛ 8- نیاز ترکیه به آمریکا در برابر هژمونی روسیه در منطقه؛ 9- مهار کشمکشهای قومی کردها؛ 10- بهرهمندی از حمایت آمریکا در نفوذ سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و قومی به منطقه آسیای مرکزی و قفقاز."