ابتکارهای راهبردی قدرت‌های آسیایی در منطقه خزر مقالة

تعاملات منطقه خزر در قلب ژئوپلیتیک جهان با مناطق پیرامونی خود تاثیر بلافصل بر معادلات راهبردی جهانی دارد ولی این منطقه به‌صورت تاریخی در معادلات جهانی "حاضر غائب" تلقی می‌گردد. فرامنطقه با تشخیص ظرفیت‌های بی‌بدیل خزر در انتظار تفسیری منطقه‌ای از جایگاه منطقه خزر در آینده نظام بین‌الملل است، اما منطقه هنوز روایتی راهبردی از خود ارایه ننموده است. چگونه می‌توان روایت منطقه‌ای از ظرفیت‌های ژئواکونومیک حوزه خزر را با استفاده از ابتکارات راهبردی چین و هند در این حوزه به اجماع رسانید؟ این سوال اصلی نوشتار حاضر است. همزمان نقش ایران در توازن رقابت راهبردی چین و هند در این حوزه و توان روسیه و ایران در ارتقای منطقه‌گرایی در منطقه خزر مورد بررسی قرار می‌گیرد. در این مقاله از روش                     توصیفی _ تحلیلی و مطالعات کتابخانه‌ای و گفتگوی حضوری با خبرگان منطقه و فرامنطقه بهره گرفته شده است. نتایج مقاله بیانگر آن است که تحول در نظام منطقه‌ای و فرصت‌های ناشی از ابتکارات راهبردی هند و چین امکان اجماع سازی با به کارگیری دیپلماسی در حوزه‌های ژئواکونومیک و دستیابی به همگرایی منطقه‌ای مبتنی بر رقابت تعاملی و متعارف و ترابط با قدرت‌های آسیایی را ارتقا داده است.

بـدین منظـور دیـدگاه هـای نظریه پردازان منطقه گرایی نوین به کار گرفته شده تا پاسخ به سوال اصلی این مقاله نـاظر بـر امکان بهره گیری از ابتکارات راهبردی قدرت هـای بـزرگ آسـیایی ، خـصوصا هنـد و چـین در تبدیل ظرفیت های ژئواکونومیک منطقه به کالاهای عمومی استراتژیک ١ از قبیل حمل و نقل ، انرژی و توسعه بازار مـورد بررسـی قـرار گیـرد. Region-Building جغرافیایی مشخص است ، کشورها برای عضویت و شکل دهی به سازمان های منطقه ای و تحقـق منافع و ایـده آل هـای خـود بـه منـاطقی توجـه مـی کننـد کـه بیـشترین وابـستگی اقتـصادی ، سیاسی - امنیتی و فرهنگی را به آن داشته باشند. روبرتـو بـوزاس ١ کـه بـر مطالعـات منطقه گرایی در امریکای جنوبی متمرکز می باشد، معتقد اسـت کـه منطقـه گرایـی نـوین بـه عنوان یک پدیده می تواند به همسان سازی و تعمیق سیاست های تجـاری ٢، فـشار بیـشتر بـه اقتصادهای آمریکای لاتین برای ورود به عرصه اقتـصاد جهـانی از طریـق گـسترش و ارتقـای جریان تجاری و سرمایه گذاری مستقیم ، بسط گرایشات چند جانبه و بین بخشی ، جـستجوی روندهای همگرایی ترجیحی ٣ بین کشورهای در حال توسعه و سپس بین آنـان بـا کـشورهای توسعه یافته بـا تفـاوت هـای قابـل ملاحظـه در سـطح توسـعه و درآمـد سـرانه ملـی تفـسیر گردد(١٨-٢٠٠٥:٧ ,Bouzas, R). - Dollar David, (2015), "China's Rise as a Regional and Global Power Enters a New Phase", The Horizons, Summer 2015, No. 4, Available at: The Brookings Institute Website: http://www.