خلاصة:
این مقاله به دنبال بررسی خاندانهای حکومتگر بر سیستان در دوره اسلامی با تکیه بر خاندان کیانیان میباشد و به دنبال پاسخ به این سوال است که آیا جابجایی حکومتها در ایران تاثیری در روند سیاستگذاری بر خاندانهای محلی حاکم از جمله کیانیان بر سیستان داشت؟ یافتههای پژوهش حاکی از آن است اکثر فاتحانی
که بر ایران و به تبع آن بر سیستان سیطره یافتند، حکومت کیانیان را بر سیستان تایید کردند. علیرغم تداوم سلطه کیانیان بر سیستان تا پاسی از حکومت قاجار، روند اضمحلال و فروپاشی حکومت آنها با استقرار حکومت صفوی بر ایران و ورود طوایف جدید به سیستان آغاز گردید و خاندانهای دیگر در سیستان قوت گرفتند. از طوایفی که با ورود به سیستان در تحولات سیاسی آن نقش اساسی در حیات حکومت افشار و بعد از آن ایفا نمودند، سربندیها و پس از آن بلوچها بودند. روش پژوهش حاضر توصیفی تحلیلی میباشد که از منابع تاریخی دست اول بهره برده شده است.
ملخص الجهاز:
"محمد رضا خان اول هم پس از این که ریاست طایفه سرابندی را بر عهده گرفت، برای تبریک سال نو به حضور ملک جلال الدین کیانی که پس از پدرش به حکومت سیستان رسیده بود، رفت.
محمد رضا خان از این برخورد ناراحت گردید و پس از برگشت به دولت آباد بلافاصله به مقر و اردوی ملک جلال الدین حمله کرد و وی را از سیستان بیرون راند اما کامران میرزا حاکم قندهار و شوهر خواهر ملک جلال الدین به کمک او برخاست و به جنگ با محمد رضا خان پرداخت و در حین جنگ محمد رضا خان اول درگذشت و پسرش امیرخان به جای او ریاست طایفه سربندی را بر عهده گرفت.
محمد رضا خان دوم که در پی کسب قدرت بود به کمک هاشم خان شهرکی و رؤسای طوایف بلوچ سنجرانی و نارویی برای بار دوم ملک جلال الدین را از سیستان بیرون کردند.
(همان 72-74؛ سند شماره 28) آنچه که در اواخر حکومت کیانیان به اختلافات بیشتر دامن زد، ازدواجهایی بود که توسط حاکمان کیانی با دیگر طوایف انجام گرفت از جمله ملک جلال الدین با خانواده ابراهیم خان سنجرانی، حاکم چغانسور، و حمزه میرزا آخرین حکمران این خاندان هم با دختر رئیس طایفه سربندی ازدواج کردند.
محمد رضا خان سرابندی در بین حاکمان سیستان وسیعترین و حاصلخیزترین قسمتهای سیستان را در دست داشت و در اصل او بعد از اخراج ملک جلال الدین از سیستان، بزرگترین و قدرتمندترین حاکم سیستان بوده است و پس از این که دخترش با پسر یار محمدخان 1 ، وزیر کامران میرزا حاکم هرات ازدواج کرد قدرت او بسیار تقویت گردید."