خلاصة:
همدان همواره در طول تاریخ پذیرای اقوام و پیروان ادیان مختلف، از جمله یهودیان
بوده که این شهر را برای سکونت و فعالیت خود بر می گزیدند. سابقه تاریخی و
موقعیت جغرافیایی- اقتصادی همدان، این شهر را در دوره قاجاریه به یکی از مراکز
عمده تجمع یهودیان در غرب ایران تبدیل کرد. در این دوره با آزادی نسبی یهودیان،
افزایش جمعیت و گسترش فعالیت های اقتصادی و تجاری آنان، جایگاه اجتماعی و
فعالیت های فرهنگی آنان در زمینه آموزشی و بهداشتی و نیز در روابط با دیگر گروه
ها، دچار تغییر و تحول گردید، هرچند که در این امر تحت تاثیر برخی عوامل
داخلی و خارجی همچون، رفتار و سلوک دینی حاکمام و تاسیس اتحاد جهانی
آلیانس قرار داشت. بنابراین نگارنده در پژوهش حاضر در تلاش است تا با روش
کتابخانه ای و با رویکردی توصیفی و تحلیلی پس از مختصر اشاره ای به فعالیت
های اقتصادی و تجاری یهودیان همدان، فعالیت ها و جایگاه اجتماعی آنان را در
دوره قاجاریه مورد بررسی قرار دهد.
ملخص الجهاز:
"علیرغم تلاش های دولتی در دوره ناصرالدین شاه برای توقف اینگونه وقایع و همینطور با فشارهایی که از سوی کمیته مرکزی آلیانس بر آن وارد می آمد، مجددا یک سال پس از حادثه مذکور در سال 1876م، حادثه دیگری به وقوع پیوست، علت واقعه از این قرار بود که در این سال نعش یک زن در محله یهودیان پیدا شد و مردم شهر، یهودیان را متهم به کشتن او نمودند و مأمورین دولت پس از تحقیقاتی که به عمل آوردند مشخص شد که این نعش را مسلمانان در محله یهودیان گذارده اند، مراتب به پادشاه اطلاع داده شد و شاه فورا جواب داد که اگر یک مو از سر یک نفر کم گردد شهر را خراب خواهم کرد، این تلگراف در تمامی مساجد خوانده شد و حکومت اعلامیه صادر نمود که هر کس حمل اسلحه نماید دست او را قطع خواهد کرد(لوی،1339: 7/ 731-732).
طبابت همدان همچنان در دوره قاجاریه در دست یهودیان این شهر باقی ماند و با تأسیس مدارس و مراکز آموزشی و بهداشتی مسیحیان و مدرسه آلیانس پیشرفت نمود و همانگونه که در فعالیت های اقتصادی موفق به تثبیت خود در بازار و اجتماع شده بودند، در حوزه طبابت نیز بدون اینکه حساسیت خاصی را از سوی مسلمانان برانگیزند، جایگاه خود را در جامعه تثبیت نمودند.
About the history of Islamic prisoners during multiple sources including; Golestan aram Bakıxanov, documents from Iran's relations with the Caucasus, derbent nameh jadid, history Zandieh Hadi hedayat, but independent from the Safavid era and the place of the family of the captive Bakouee in the fall have not been paid is to try to engage in such research ahead is important."