خلاصة:
اندیشــمندان و مســئولان نظام جمهوری اسلامی در راســتای دغدغه اصلی خود یعنی مدیریت اســلامی ـ ایرانی کشــور، تلاش هــای متعددی برای تولید نرم افــزار این فرآیند انجام داده اند که به عناوینی از قبیل علم دینی، علم بومی، جنبش نرم افزاری، اسلامی شدن دانشگاه ها، تحول علوم انسانی و ... می توان اشاره کرد. سوال مهمی که مطرح است این است که با چه تمهیدات سیاستی می توان نظام آموزشی و پژوهشی رسمی و غیر رسمی کشور را در مسیر این مهم فعال کرد؟با بررســی برخی از این فعالیت ها و مطالعه وضعیت نظام آموزشــی و پژوهشی کشور، می توان به راهبرد های اصلاحی و تکمیلی و همچنین جدیدتری دست یافت که پیش بینی می شود اجرای آن ها دقت و سرعت نیل به سمت علم دینی را بیشتر می نمایند. راه تولید علم دینی از مسیر فهم و نقد روشمندانه علم غربی و تطبیق آن با دین حاصل می گردد. برای فهم درست علم غربی لازم است که در عین آشنایی با قاطبه نظریه های هر حوزه علمی و تاریخ تطورات و تکوین آن ها، با فلسفه، روش شناسی، غایات و هنجار های علم هم آشنا شویم. نقد موارد فوق براساس ساختار درونی علم و همچنین براساس دین، زمینه مســاعدی برای تولید علم دینی است. این راه را الگوی «تعمیق شناخت و نقد علم و گفتگوی روشــمند علم و دین» می نامیم. با این توضیحات، نگارندگان این مقاله مقدمتا با روش های کتابخانه ای و استنباطی نسبت به بررسی انتقادی برخی حوزه ها و مولفه های نظام علوم انســانی کشــور اقدام نمودند و در ادامه ضمن تشریح الگوی «تعمیق شناخت و نقــد علم و گفتگوی علم و دین»، سیاســت هایی تدوین نمودنــد و در اختیار ده نفر از صاحب نظران سیاســت گذاری و مدیریت علوم انســانی کشور قرار دادند. بعد از دریافت اصلاحات و پیشنهادات صاحب نظران، سیاست های فوق اصلاح و تکمیل و ارائه گردید.
ملخص الجهاز:
در نظام آموزشي و پژوهشي كشور روندهاي مشخصي در حال طي شدن است كه علي رغم صرف وقت و انرژي و بودجه فراوان، لزوما در مسير اين مهم كارگر نمي افتند و خود بخود ذهن سياستگذاران را بدين سمت سوق مي دهند كه با چه تمهيدات سياستي ميتوان نظام آموزشي و پژوهشي رسمي و غير رسمي كشور را در مسير اين مهم فعال كرد؟ و اينكه براي توليد علم مذكور كه مسامحتا آن را "علم ديني" مي ناميم، چه الگو، روشها و انگاره هاي راهبردي را در پيش روي نظام ميتوان نهاد؟ در اين مقاله سعي شده است ضمن تشریح الگوی "تعميق شناخت و نقد علم و گفتگوي علم و دين"، سياستهاي ذيل پیشنهاد و تشریح شوند: 1- آموزش فلسفه و تاریخ علم به دانشجویان و همچنین آموزش نقد علوم انسانی از منظر منطق درونی علم و پایگاه دین و مطالعه تطبیقی علم و دین 2- احصاء نظريات موجود در باب علم ديني و بسترسازي براي نقد، اصلاح و تكميل آنها و نیل دانشمندان برای تولید نظریات علمی بر اساس آنها 3- ساماندهی موضوعات پایان نامه های دانشجویی بر اساس موضوعات بومی، انتقادی و تطبیقی با دین 4- بازتعریف سرفصلهای گروههای معارف دانشگاهها بر اساس دلالتهای دین در حوزه علم و تعامل تخصصی علم و دین 5- ساماندهي فرآيند ترجمه روشمند قاطبه متون اصلي و کلاسیک علوم انساني و اجتماعي البته بدیهی است که راهبردهای فوق تعدادی از راهبردهایی است که می تواند در دستور کار قرار گیرد و راهبردهای دیگری هم به لیست فوق می تواند افزوده شود الگوي "تعميق شناخت و نقد علم و گفتگوي علم و دين" چیست؟ این الگو مقدمتا بر تعمیق و گسترش شناخت علمورزان از همه ابعاد علم مدرن در مقام ثبوت و اثبات استوار است که شامل آشنایی با مباني هستی شناختی، معرفت شناختی، روش شناسي، غايات، هنجارها و اصول موضوعة ظاهر و پنهان در علم می گردد.