خلاصة:
پژوهش حاضر در پی تبیین چیستی و چرایی بحث از«فلسفه فعل انسان»و«بهره گیری از رویکرد ارائه مدل های مفهومی»است.بر مبنای این دو،مسئله نهایی مورد بررسی،تبیین نظریه ملاصدرا در باب فلسفه فعل است که مشتمل بر سه سوال اساسی است؛بررسی فرایند صدور فعل از انسان و اینکه چه مبادی معرفتی و غیرمعرفتی ای در آن فرایند دخیل است؟این پژوهش از نوع«تحقیقات بنیادی»است که در آن از روش«تحلیل محتوا»استفاده شده است.برمبنای مسائل،این مقاله از سه بخش اصلی تشکیل یافته است:1-فلسفه فعل؛2-رویکرد ارائه مدل های مفهومی در فلسفه؛3-فلسفه فعل انسان از منظر ملاصدرا بر مبنای رویکرد ارائه مدل های مفهومی.در شئون گوناگون زندگی انسان،«فعل»جایگاه ویژه ای دارد و همین مطلب،ما را به سمت ایجاد مطالعات منسجمی حول«فلسفه فعل»سوق می دهد؛از سویی،اغماض مطالب فلسفی و از سوی دیگر،کارآمدی مدل های مفهومی در روان سازی و شفاف سازی مطالب رهنمون گر ما در بهره گیری از مدل های مفهومی در عرصه فلسفه است.بر مبنای آثار ملاصدرا،از مراحل صدور فعل،تقریرات مختلفی می توان ارائه داد که قابل تبیین اجمالی و تفصیلی هستند.مبادی معرفتی شامل حواس ظاهر،حس مشترک،خیال،و هم،حافظه،متصرفه و قوه عاقله و همچنین مبادی غیرمعرفتی شامل ملکات،خواطر(الهام ملک-وسواس شیطان)،گناه،تعصب،عادت و طبیعت است.
ملخص الجهاز:
فلسفة فعل انسان ازمنظر ملاصدرا برمبنای رویکرد ارائة مدلهای مفهومی<FootNote No="28" Text=" بخش زیادی از این مقاله، برگرفته از پایاننامۀ کارشناسی ارشد نویسندۀ مسئول در دانشکده الهیات، معارف اسلامی و ارشاد دانشگاه امام صادق(ع) است.
با توجه به بررسیهای انجامشده، بحث از فلسفة فعل و بهرهگیری از مدلهای مفهومی بهعنوان یک رویکرد فراگیر در ارائة مطالب، در آثار فلاسفه مغفول مانده است و در موارد معدودی که نوشتههایی موجود است نیز، پراکنده بوده و با اهمال مواجه شده است(این مدعا ذیل هر بخش، بهصورت جزئی تشریح خواهد شد).
بهعنوان نمونه کتاب: Timothy O Connor and Constantine Sandis, A Companion to the Philosophy of Action - Blackwell Companions to Philosophy این کتاب شامل 75 مقاله از نویسندگان متفاوت دربارة فلسفة فعل است، البته از مباحث نزدیک به «فلسفة فعل» میتوان «فلسفة ذهن» را نام برد که آثار بسیاری در این باب تدوین شده است.
مدلسازی در راستای توصیف کلی یک نظام فکری یا نظریهای گسترده: همچون مدل مفهومی ارائهشده در مقاله «تحلیل دیدگاه ملاصدرا دربارة سعادت در پرتو حرکت جوهری»؛<FootNote No="33" Text=" این مقاله در دو فصلنامة علمیـپژوهشی نامة حکمت(پژوهشنامة فلسفة دین) در شمارة پاییز و زمستان 1391 چاپ شده است؛ البته در چاپ کامل این مدل ازطرف مجله، اندکی اهمال صورت گرفت.
از مجاری دیگری که میتوان برای تأثیر حواس ظاهری در افعال انسان برشمرد این است که ملاصدرا در آثار مختلف ذیل بحث سعادت حقیقی، تصریح دارد که هرکدام از قوا لذت خويش را دارد و آن را ميطلبد(صدرالدین شیرازی، 1360ب: ص249؛ همو، 1363: ص586).