خلاصة:
امنیت از ابتداییترین دغدغههای بشری است که قدمت آن با سابقة حیات بشری قرین است. بازتولید داخلی امنیت در قلمرو درونی نظام سیاسی، از منابع متعددی مشروب میشود، که کیفیت مناسبات میان رهبران و مردم از مهمترین آنها بهشمار میآید.از حیث غایتها و اهداف مورد تعقیب، میتوان نظامهای سیاسی را در دو دستة «کارکردگرای عرفی» و «کمالگرای ولایی» طبقهبندی کرد. امنیت در نظامهای دسته اول بهواسطه بافت و ماهیت آنها، بهصورت ساختاری و سیستماتیک بازتولید شده است و عموما در این خصوص، نمیتوان نقش چندانی برای ماهیت مناسبات بین مردم و رهبران سیاسی تصور نمود. از سوی دیگر بافت نظامهای کمالگرای ولایی بهگونهای است که دو عنصر باور قرین به ایمان عاشقانة امت به منظومه ارزشی دینی، و محبتمحورانهبودن مناسبات میان اجزای مختلف نظام، ضامن ثبات و امنیت آن خواهد بود. به بیان دیگر برای تحقق امنیت جامع و مطلوب دینی در نظام ولایی باید 3 سطح از مناسبات محبتآمیز میان «خلق و حق»، «خلق و خلق» و «خلق و ولی حق» تحقق یابد.
ملخص الجهاز:
در این بین حتی در نظام سیاسیِ سعادتمحور و غایتمحورِ افلاطونی (که بر تأمین سعادت حقیقی بشر و انسانها در بستر اجتماع تأکید دارد و مهمترین وظیفه و کارویژه حاکمیت را تحقق فضیلت عدالت و سعادتمندی شهروندان عنوان میکند) باز مسئله محبت و رابطة معنوی بین حاکم و مردم مغفول واقع شده است و وی در پیشبرد اهداف نظام سیاسی فیلسوفانة خود و تضمین اطاعتپذیری قاعده هرم سیاسی (تودهها) از رأس هرم (فیلسوفشاه)، بهجای «اصالتبخشی» به ضمانت اجرایی عاطفی و قلبی حکومتورزی، بر قدرت اسلحة طبقه پاسداران و اقتضائات ساختاری مولّد قدرت در هندسة سیاسی پیشنهادیِ هرمیشکلِ خود، اکتفا کرده است؛ یا لااقل سخنی از مقولة محبت به میان نمیآورد و از آن بهعنوان محور شکلدهی به مناسبات میان رهبران و مردم یاد نمیکند (افلاطون، 1386: ص 229-230).
واقعیت آن است که جدای از براهین اقامهشده از سوی دانشمندان و علمای اسلامی مبنی بر وجود انطباق کامل مقام تکوین و تشریع (طباطبایی، 1371، ج4: ص115 و 210) که دربردارندة همسویی و همسازی احکام موضوعة شرعی و اخلاقی دینی با قوانین فطری خلقت و نظام تکوین و نیز اثبات سرچشمهگیری قوانین یادشده از آبشخورهای محبت (بهعنوان یک اصل فطری و تکوینی در نظام خلقت) است، ساختار و هندسه احکام اخلاقی و فقهی دینی نیز بهگونهای است که تحقق کامل و مطلوب آنها توسط جامعه ایمانی در گروی حفظ مناسبات محبتمحورانه میان سهگانة حق، خلق و ولیِ حق خواهد بود.
4- بافت نظام ولایی بهگونهای است که تعهد قلبی و عملی امت و مردم به منظومه ارزشی دینی از یکسو و نیز پایبندی به رابطه مودّتآمیز و عاشقانه متقابل مکلفان با حضرت حق، ولیِ حق (حاکم اسلامی) و خلق، زیربنای تمامی مناسبات سیاسی و امنیتی بهشمار میآید.