خلاصة:
این مقاله به دنبال معرفی "الگوی هم افزایی تفاهمی" به مثابه چارچوب راهبردی ایرانی- اسلامی برای دیپلماسی فرهنگی است. توجه به این مقوله به دلیل رشد نقش فرهنگ در سیاست گذاری بین المللی و تغییر رویه های متعارف دیپلماسی رسمی فرهنگی حائز اهمیت است. الگوی همافزایی تفاهمی بر اساس مشترکات فرهنگی و تاریخی، در پهنه فضای جغرافیای فرهنگی و در قالب دیپلماسی فرهنگی نوین شکل میگیرد. در این ترکیب، "هم افزایی" بر فعالیت جمعی و گروهی دلالت دارد و "تفاهم" نیز به این مساله اشاره می کند که اعضا نه تنها یکی بر دیگری برتری نخواهند یافت، بلکه همگان در یک افق مشترک متفاهم، به اهداف متعالی و مبتنی بر کرامت انسان نائل خواهند شد. مجریان و کارگزاران الگوی مورد نظر، نخبگان فرهنگی حوزه و دانشگاه هستند که ورای دیپلماسی رسمی دولتی، سیاست گذاران دیپلماسی فرهنگی محسوب می شوند. اهداف الگوی همافزایی: ایجاد مدارا و همزیستی مسالمتآمیز، تحکیم اخوت و برادری، بهرهبرداری عادلانه از محیطزیست و خودکفایی و عدالت اقتصادی است. در این مقاله ضمن طرح چارچوب های عملی، مراحل عملیاتی شدن الگوی مورد نظر نیز - در راستای پیشنویس سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت – مورد توجه واقع شده است.
ملخص الجهاز:
توجه به این مقوله بهدلیل رشد نقش فرهنگ در سیاستگذاری بینالمللی و تغییر رویههای متعارف دیپلماسی رسمی فرهنگی حائز اهمیت است.
بنابراین، گسترش عوامل واگرایانه در سطح منطقه و جهان از سویی، و ناکارآمدی دیپلماسی رسمی فرهنگی از سوی دیگر، پرسشی را مطرح میکند بر این مبنا که با چه الگویی میتوان کارآمدی دیپلماسی فرهنگی را ارتقا بخشید که به اعتبار آن بتوان بر عوامل گسست بینالمللی غلبه نمود و مسیر پیشرفت در راستای مدارا، برادری، خودکفایی و بهرهبرداری بهینه از محیطزیست را - که منشور سند الگوی پیشرفت میباشند - در پیش گرفت؟ در پاسخ به پرسش مذکور، ادعای فرضیهی مقالهی حاضر این است: در صورتی که دیپلماسی فرهنگی در چهارچوب الگوی همافزایی تفاهمی سیاستگذاری گردد، تحقق الگوی پیشرفت مبتنیبر فرهنگ اسلامی ایرانی امکانپذیر میباشد.
هدف ما در مقالهی حاضر این است که مدلی راهبردی و مبتنیبر پیشنویس سند الگوی پیشرفت، برای دیپلماسی فرهنگی ارائه دهیم که دیپلماسی فرهنگی، به اعتبار عناصر و منابع بومی و با نگاه به فرهنگ اصیل اسلامی و ایرانی بتواند به جای نقش سلطهگری، نقش همافزایی تفاهمیِ معادلهی قدرت را در روابط دو جانبه یا چند جانبه ایفا کند.
مقالهی حاضر برای معرفی دیپلماسی فرهنگی، با ویژگیهای جدید و متفاوت با ویژگیهای دیپلماسی سنتی و به منظور مفهومسازی الگوی همافزایی، ابتدا به زمینههای ارتباطی مقاله با سند پیشنویس الگوی پیشرفت میپردازد؛ سپس به پشتوانهی تعاریف مفاهیم مندرج در الگوی همافزایی، چهارچوبهای الگوی مورد نظر را معرفی و صورتبندی مینماید؛ در پایان نیز به بیان اصول اجرایی الگوی اخیر اهتمام خواهد ورزید.