خلاصة:
هرمنوتیک نوعی تفسیری است که ناظر بر فهم متن و سایر پدیدهها میباشد. روش تفسیر متن ابوزید بر مبنای هرمنوتیک فلسفی است. متن باید در افق تاریخی نویسندهـ خواننده به فهم درآید، فرهنگ جاهلی و زمان نزول متن قرآن به شدت در فهم آن تاثیرگذار است. امروزه برخی از آیاتی که برای فرهنگ جاهلی بوده دیگر قابل بهرهوری نیست. در امر فهم پیشفرضهای مفسر تعیینکننده معنا و مراد نویسنده میباشد. دین از متون دینی به خاطر بشری بودن متون دینی کاملا جدا است، از این رهگذر میتوان هرگونه فهمی را به متن بدون ترس از حقیقتزدایی، تزریق نمود. بهترین روش برای فهم صحیح متون، درک زمان نزول متن پیشنهاد میگردد، که مفسر را به شناخت واقع عینی و ملموس نه واقعیت مطلق رهنمون میسازد. در یک فرایند دور هرمنوتیکی، میتوان قرائتهای متعددی از یک متن به دست داد.
ملخص الجهاز:
"با این بیان، برای فهم متن قرآنی باید از روش تحلیل زبانی استفاده کرد، چرا که قرآن متن زبانی است که در طول بیش از بیست سال شکل گرفته و شکلگیری آن نیز با توجه به واقعیات و فرهنگ روزگار خود بوده است.
6. تأثیر زبان وحی در تفسیر متن نصرحامد ابوزید، بر این نکته تأکید میورزد که در مورد زبان وحی، دو نظریه وجود دارد: الف) برخی معتقدند که خداوند کلام خود را بر جبرئیل آموخت و او نیز همان را بر پیامبر نازل کرد.
از نظر ابوزید، دو فرق اساسی میان «معنا» و «مراد» وجود دارد: الف) معنا جنبه تاریخی دارد؛ یعنی با توجه به بافت فرهنگی و اجتماعی متن میتوان معنای آنرا بهدست آورد؛ ب) معنا دارای ثبات نسبی است، اما مراد قابل تغییر میباشد.
2. عدم دخالت پیشفرضها در تفسیر دین و قرآن اشکال همه طرفداران نظریه تعدد قرائتها این است که با توجه به خود متن قرآن، موقتی بودن احکام اسلامی را مطرح نمیکنند، بلکه با پذیرش پیشفرضهای بروندینی، بدون التزام به ساختار زبانی متن این نظریه را ارائه میدهند.
در واقع اگر پیشفرضهای فوق برای تفسیر متن پذیرفته شود، نه تنها بسیاری از احکام اجتماعی اسلام، بلکه برخی از عقاید اسلامی نیز باید کنار گذاشته شود و طرح آنها در قرآن فقط جنبه تاریخی دارد، نه آنکه همه عقاید و احکام قرآنی مطابق با واقع بوده و اعتقاد به آنها ضروری باشد."