داستان مینی مال و حکایت های طوق الحمامه مقالة

جنبش مینی‌مالیسم، جنبش مبتنی‌بر ساده‌سازی و خردگرایی، پس از تولد در اواخر دهة شصت میلادی در نیویورک، مرزهای جهان هنر را درنوردید و با نفوذ در ادبیات، داستان مینی‌مال را به گونه‌های داستانی کوتاه افزود. بعد از رواج این مکتب و آشنایی نویسندگان غربی با این سبک، خلق داستان‌های مینی‌مال درمیان ادیبان مشرق‌زمین، ازجمله ادیبان عرب، آغاز شد. اما تاریخ نگارش داستان‌های کم‌حجم در ادبیات عربی- اسلامی به قرن‌ها پیش از تاریخ پیدایش مکتب مینی‌مالیسم بازمی‌گردد؛ زیرا روایت «اخبار»، که ما در ادبیات فارسی با عنوان «حکایت» از آن یاد می‌کنیم، در ادبیات عرب قدمتی دیرینه دارد. کتاب طوق الحمامة فی الالفة والالاف، تالیف ابن‌حزم اندلسی، ازجمله آثار کلاسیک ادبیات عربی- اسلامی است که حکایت فراوانی را دربر می‌گیرد و بسیاری از آن‌ها را می‌توان با مولفه‌های مینی‌مالیسم تطبیق داد. این مقاله می‌کوشد تا با بررسی ویژگی‌های اساسی داستان مینی‌مال و تحلیل عناصر سازندة حکایات طوق الحمامه، میزان شباهت و تفاوت موجود میان آن دو را دریابد؛ چراکه مهم‌ترین مشخصه‌های داستان مینی‌مال، مانند کوتاهی و ایجاز، محدودیت زمان، مکان و شخصیت، در گونة ادبی حکایت نیز مشاهده می‌شود. تا آنجا که می‌توان حکایت های کلاسیک را نمونة اولیة داستان مینی‌مال دانست؛ هرچند نمی‌توان و نباید تفاوت‌های میان آن دو را نادیده گرفت.

کتاب طوق الحمامۀ في الألفۀ والألاف، تأليف ابن حزم اندلسي، ازجمله آثار کلاسيک ادبيات عربي- اسلامي است که حکايت فراواني را دربر ميگيرد و بسياري از آنها را ميتوان با مؤلفه هاي مينيماليسم تطبيق داد. ايـن مقاله ميکوشد تا با بررسي ويژگيهاي اساسي داستان مينيمال و تحليل عناصر سازندة حکايـات طـوق الحمامه ، ميزان شباهت و تفاوت موجود ميان آن دو را دريابد؛ چراکه مهم تـرين مشخصـه هـاي داسـتان مينيمال، مانند کوتاهي و ايجاز، محدوديت زمان، مکان و شخصيت ، در گونۀ ادبي حکايت نيز مشـاهده ميشود. نگاهي به داستان ميني مال مينـيماليسـم (minimalism)، کـه در فارسـي بـه سـاده گرايـي ، کمينـه گرايـي و خُردگرايي و در عربي به التقليليۀ و التبسيطيۀ ترجمه شده ، نام جنبشي هنري اسـت که در اواخر دهۀ ششم قرن بيستم ، پس از تحولات فلسفي و سياسي سالهاي بعد از جنگ جهاني دوم ، در بيشتر شاخه هاي هنـري، از موسـيقي و نقاشـي گرفتـه تـا ادبيات ، رواج يافت . ما، در ايـن بخـش ، کتاب طوق الحمامۀ في الألفۀ و الألاف ، نوشتۀ ابن حزم اندلسي را برگزيديم تا بـا بررسي ويژگي حکايت هـاي آن، بـه ميـزان شـباهت و تفـاوت موجـود ميـان ايـن حکايت ها و داستان ميني مال پي ببريم . در حکايت هاي طوق الحمامۀ نيز از «روايت » براي نقـل داسـتان اسـتفاده شده ، اما بهره گيري از عنصـر «گفـت وگـو» انـدک اسـت و از عنصـر «تلخـيص » استفاده نشده است .