خلاصة:
با پیروزی انقلاب اسلامی در ایران شاهد شکل گیری ساختاری از نظام حقوقی و حکومتی هستیم که بر اساس اصول و قوانین اسلامی پی ریزی شده و مبین پارادایمی است که حقوق ملت را بر مبنای ارزش های دینی شکل داده است. قانون اساسی به عنوان مهم ترین سند حقوقی هر کشور که چارچوب نظام حقوقی جامعه را شکل می دهد، جلوه و منظر چنین حقوق و ارزش هایی است. قانون اساسی با توجه به کرامت انسانی در اسلام حقوق مختلف (مدنی، سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی) را برای ملت به رسمیت شناخته است، که با توجه به مبنای این حقوق، می توان قائل به حقوق بشر اسلامی به مثابه الگویی تئوریزه شده بر اساس ارزش های اسلامی شد. این مقاله با طرح این سوال که جایگاه و نوع تبیین حقوق ملت (حقوق بشر) در قانون اساسی چگونه تبیین می شود؟ در قالب فرضیه معتقد است که قانون اساسی با تاکید بر کرامت بشر و حقوق ملت به عنوان یک واجب الهی – انسانی نویدبخش الگویی خاصی از منظر اسلام است. این نوشتار با روش توصیفی – تحلیلی بعد از واکاوی مفاهیم اصلی مانند حقوق بشر و کرامت انسانی در بخش نخست به بررسی ابعاد توجه قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به حقوق بشر و مصادیق آن می پردازد.
ملخص الجهاز:
"قانون اساسی با توجه به کرامت انسانی در اسلام حقوق مختلف (مدنی، سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی) را برای ملت به رسمیت شناخته است، که با توجه به مبنای این حقوق، می‌‌توان قائل به حقوق بشر اسلامی به مثابه الگویی تئوریزه شده بر اساس ارزش‌‌های اسلامی شد.
بنابراین در فرایند تثبیت نظام سیاسی – اجتماعی پس از انقلاب و ساختار حقوقی جدید با قانون اساسی تدوین و تصویب شده، در جای جای آن بارها بر مقررات اسلامی تأکید شده است و در بیان مبانی جمهوری اسلامی به عنوان نظام حکومتی جدید در ایران نیز اگرچه کرامت و ارزش والای انسان به عنوان مبنای ششم در اصل دوم قانون اساسی ذکر شده ، ولی در همین بند آزادی و کرامت والای انسانی توأم با مسئولیت او در برابر خداوند تعیین گردیده است (ضیایی فر، 1384: 206 - 7).
گفتمان اسلام سیاسی که بعد از انقلاب اسلامی شکل گرفت و مضامین آن در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بازتاب یافت، مفهوم حقوق بشر را بر دو مدار اسلام و کرامت انسانی پذیرفته و مورد عنایت قرار داده است معتقد است مسیر و راه و رسمی که عیان می‌‌نماید نه‌تنها حقوق حقه انسانی، بلکه سعادت انسانی را بهتر تأمین می‌‌نماید چرا که مفهوم توحید به عنوان اولین اصل اعتقادی اسلام، تضمین کننده و منادی اصول حقوق بشری است و این اصل با تأکید بر حاکمیت خدا، آزادی، برابری، برادری، نفی تعدی و تجاوز به حقوق دیگران را در پی خود دارد."
(
, 
, 
)
