خلاصة:
آگاهی از نسبت کاربری ها و نحوه تغییرات آن در گذر زمان یکی از مهم ترین عوامل در برنامه ریزی هاست. با اطلاع از نسبت تغییرات کاربری می توان تغییرات آتی را پیش بینی کرد و اقدامات لازم را انجام داد. هدف از این مطالعه، تحلیل عوامل تشدیدکننده تغییرات کاربری اراضی در شهرستان محمودآباد در سال های 1357، 1368، 1381 و 1394 است. این تحقیق ازنظر هدف، کاربردی و ازنظر روش شناسی، توصیفی - تحلیلی است. به منظور گردآوری داده های موردنیاز از دو روش اسنادی و میدانی (از طریق تکمیل 220 پرسشنامه) استفاده شد. روایی پرسشنامه را جمعی از استادان دانشگاه تهران تایید کردند. مقدار آلفای کرونباخ نیز 90 درصد به دست آمد. به منظور ارزیابی میزان اثر گویه ها از آزمون کای اسکوئر و درنهایت برای ارزیابی کلی ابعاد از آزمون T تک نمونه ای استفاده شده است. پردازش تصاویر ماهواره ای نشان داد که در سال 1357، 48/38 درصد مساحت شهرستان محمودآباد را جنگل ها تشکیل می داده است؛ در صورتی که در سال 1394، تنها 7/3 درصد شهرستان 262 کیلومترمربعی را جنگل ها تشکیل می دهد. یکی از مهم ترین عوامل این تغییر را می توان تبدیل جنگل ها به اراضی کشاورزی دانست. نتایج حاصل از تحقیقات میدانی نشان داد که مهم ترین عوامل کالبدی تغییر کاربری عبارت اند از: توریستی بودن منطقه، فشار توسعه شهر، افزایش ساخت وساز ویلاهای اجاره ای و گسترش حمل ونقل و ارتباطات. در بعد سیاسی-حقوقی نیز عوامل مهم و موثر عبارت اند از: برخورد ضعیف با قانون شکنان، ضعف دستگاه های اجرایی در اطلاع رسانی به مالکان زمین های کشاورزی درباره نوع کاربری و ممنوعیت تغییر کاربری، ضعف نظارت دستگاه های دولتی، و فساد اداری و باندبازی بین برخی از کارکنان. درنهایت پیشنهاد هایی برای جلوگیری یا حداقل کند کردن روند موجود ارائه شده است.
Nowadays، uncontrolled land use changing is one of the major challenge of the agricultural section of Iran، Hence، a big part of agricultural lands and also forest lands turned out of production cycle and natural resource. The research method applied in this study was descriptive-analytical and which analyzed Physical and political variables as effecting factors on land use changing. The results obtained from the satellite pictures during from nineteen seventy-seven to Two thousand and fifteen indicated that، forest lands decreased from thirty eight percent to three percent. While the surface area of construction increased from six percent to eighteen percent. As well، political factors was more efficient from social factors. . Poor encounter with law breakers، Administrative weakness in informing the owners of agricultural land، Lack of government monitoring، Corruption and bands playing between some staff were the mail factor that influenced land use change. in the end we assume some proposition for land use extreme change problems.
ملخص الجهاز:
شهرستان محمودآباد بهدلیل قرارگرفتن در مجاورت سواحل دریای خزر، موقعیت ارتباطی ویژه و چشمانداز زیبا در چند دهۀ اخیر دستخوش تغییرات فراوانی در کاربری اراضی بهخصوص زمینهای کشاورزی و جنگلی شده است.
محقق خود در طول دوران سکونت در این شهرستان از نزدیک شاهد تغییرات شدید کاربری اراضی بوده است که ازجمله تبعات آن میتوان به آلودگی محیطزیست، دگرگونی سبک زندگی و ارزشها، تغییر در شیوۀ معیشت و...
بیتوجهی به مسئلۀ تغییر کاربری در سطح منطقه میتواند بحرانزا باشد؛ بنابراین ضرورت دارد در چهارچوب معیارهای محیطزیستی که ناظر بر پایداری ساختار، فرایندها و عملکردهای بومشناختی است، به این مسئله توجه شود؛ همچنین بهدلیل جلگهای بودن شهرستان موردنظر و وجود زمینهای کشاورزی فراوان، برنامهریزی کاربری اراضی در این منطقه ضرورت دارد؛ زیرا ساختوساز در این زمینها همواره متقاضیان زیادی دارد.
دمپسی و همکاران[12]، 2017 تأثیرات برنامهریزی تغییر کاربری زمین محلی در توسعه یا اخلال مناطق ریپاریا دولت با سیاستهای خود در چند دهۀ گذشته منجر به تشدید روند تغییر کاربری اراضی محلی شده است.
نقشۀ زیر که رشد جمعیتی روستاهای شهرستان محمودآباد را از سال 65 تا 90 نشان میدهد، حاکی از نقش مهمی است که حملونقل و جادههای اصلی در جذب جمعیتی روستاهایی با فواصل دورتر ایفا میکند و درنتیجه تغییر کاربری اراضی را در پی دارد.
این گویه (ضعف هماهنگی بین سازمانهای ذیربط) با میانگین 92/2 اگرچه نسبتبه گویههای دیگر مقدار میانگین کمتری دارد؛ همواره عامل مهمی در بحث تغییر کاربری اراضی در سطح شهرستان بوده است.