خلاصة:
تمثیل و نمادپردازی با شخصیتهای حیوانی کارکرد اساسی در متون ادبی-عرفانی دارد. سنایی و به تبع آن مولانا بسیاری از معارف و مفاهیم عرفانی را به زبان سمبلیک و در قالب فابل پروردهاند. که یکی از آن تمثیلات حیوانی شتر است که در حدیقه سنایی و مثنوی مولوی نماد: حقیقت پنهان ،عشق الاهی ،پیر ره دان و صاحب کشف وشهود ، اجل و نفس است. در آغاز تعریفی از نماد ،تمثیل وفابل و کارکرد آن در مثنوی و حدیقه میآید ، سپس حکایت هایی که در آن نماد شتر پرداخته شده بررسی میشود.
Allegory and symbolism of animal characters have a fundamental function in literary-mystic texts. Sana‟i and, following that, Mowlana have cultivated many mystical concepts in symbolic language in the form of fable. One of these animal allegories is camel which is the symbol of “Hidden Truth”, “Divine Love”, “Spiritual Guide” and “Master of Revelation”, “Fate” and “Passions” in Hadighe Sana‟i and Masnavi Mowlavi.
At the beginning, a definition of symbol, allegory and fable and its function in Masnavi and Hadighe is presented and then fables in which the symbol of camel has been used will be examined.
ملخص الجهاز:
بسیاری از کتابها که در زمینه نماد و تمثیل نوشته شدهاند به این مهم پرداختهاند؛ از جمله در کتاب «رمز و داستان های رمزی» تقی پورنامداریان و «داستانهای حیوانات در ادب فارسی» از محمد تقوی.
در اصطلاح ادبی، فابل داستان ساده و کوتاهی است که معمولا شخصیتهای آن حیوان هستند و هدف آن آموختن و تعلیم یک اصل و حقیقت اخلاقی یا معنوی است» (تقوی،1395: 92) «فابلها شامل احتمالا دو قسمت و جزء است- جنبه سمبولیک ونمایشی و جنبه عبرتآموزی یا نتیجهگیری اخلاقی و از این روفابلها را قصه های اخلاقی که متضمن دستورهای اخلاقی باشد نیز گویند»(سعیدیان،1369: 597) 3-2- فابل در ادبیات جایگاه فابل در فرهنگ و ادب ملتها مختلف است و در جوامع شرق و غرب تفاوتهایی در ساخت و کاربرد آن مشاهده میگردد« فابل را در یونان باستان متعلق به قرن هفتم و هشتم قبل از میلاد و از ازوپ (Aesop) دانستهاند( ازوپ شخصی افسانهای شبیه لقمان است).
در مثنوی نمونهای از مردم منافق و دو رنگ است که برای نام و ننگ جلوهگری میکند و یانماد علمای ظاهر است و از آن به نام طاووس پران نام میبرد" (همان) 6- نماد پردازی و تمثیل شتر در مثنوی و حدیقه سنایی: مثنوی زبان گویای فرهنگ عامه، باورها و اعتقادات مرسوم است؛ و بسیاری از قصهها و داستانهای مثنوی برگرفته از این موضوع است که مولانا برای تبیین اندیشه بلند و تابناک خود بدان دست یازیده است.