خلاصة:
از جمله نکات قابل توجه در یک متن ادبی، توصیف و تصویر پردازی آن است؛ بدین معنا که یک متن ادبی خصوصا قرآن باید آنچنان فضای موضوع نوشتار را ترسیم و توصیف کند که خواننده خود را در آن فضا و محیط حس کند. و هر قدر تصویر پردازی یک نوشتار روشنتر و شفافتر باشد، مخاطب بیشتر و شدیدتر مورد تاثیر قرار خواهد گرفت. قرآن کریم، بهشت را آن گونه زیبا توصیف و ترسیم می کند که گویا صحنه های زیبا و رنگارنگ بهشت بر پرده ای از حریر در ذهن مخاطب به تصویر درمی آید. در تمامی این آیات تصویر پردازی شگرف و هنرمندانه ای به کار رفته است که صحنه های زیبا و گوناگون بهشت را در ذهن مخاطب به نمایش درمی آورد و مخاطب را مشتاق و شیفته دیدار بهشت و مناظر زیبا و دلپذیر آن می کند. و همچنین هنگامی که آیات مربوط به جهنم و عذاب جهنمیان را می خوانند گویا جهنم و عذاب دردناک جهنمیان را مشاهده می کنند، به همین خاطر از خدا می خواهند که آنها را از عذاب جهنم دور نگاه دارد. پژوهش حاضر، بر آن است که تصویر پردازی قرآن کریم را با تاکید بر آیات بهشت وجهنم، بررسی، و کارکرد وتاثیر این تصویرپردازی را بر مخاطبان تحلیل کند. یافته های این پژوهش نشان می دهد که قرآن کریم، در تصویرپردازی آیات بهشت وجهنم از شیوه های مختلفی همچون توصیف، تشبیه، تخییل، تشخیص، تقابل، تجسیم بهره برده و شگفت انگیزترین مفاهیم معنوی و پیچیدهترین و ناشناختهترین معانی و همچنین حالات نفسانی، حوادث و صحنههای گوناگون را به کمک الفاظ در فکر و خیال انسان به تصویر کشیده است، و چنین کاری خارج از چهارچوب فکر بشری است
ملخص الجهاز:
﴿و لمن خاف مقام ربه جنتان فبأی آلاء ربکما تکذبان ذواتا أفنان﴾( رحمن/ 46 ـ 48 ) درباره رنگ درختان آن با سبزی تند می گوید: ﴿و من دونهما جنتان فبأی آلاء ربکما تکذبان مدهامتان﴾( رحمن/ 62 ـ 64 ) و درباره میوه های در دسترس می فرماید: ﴿و دانیة علیهم ظلالها و ذللت قطوفها تذلیلا﴾( انسان/14 ) و درباره سایه گسترده آن می فرماید: ﴿و ظل ممدود﴾( واقعه/ 30 ) 3ـ5ـ 2ـ توصیف دقیق از بهشت در قرآن تصویرهای حسی دقیق، از صحنه هایی زیبا و جذاب بهشت به نمایش گذاشته می شود: ﴿مثل الجنة التی وعد المتقون فیها أنهار من ماء غیر آسن و أنهار من لبن لم یتغیر طعمه و أنهار من خمر لذة للشاربین و أنهار من عسل مصفی و لهم فیها من کل الثمرات و مغفرة من ربهم کمن هو خالد فی النار و سقوا ماء حمیما فقطع أمعاءهم﴾(محمد/ 15) در این جا توصیف دقیق و تصویر زیبا از نوشیدنی های بهشتی ارائه می گردد، شراب با هر ذوقی تناسب دارد و خداوند به انواع نعمت های حسی که به بشر بخشیده آگاه تر است و لذا این تنوع در شراب برای پاسخ گویی به گرایش های بشری آمده است که شوق بهشت را در آنان بر می انگیزانند.