خلاصة:
این پژوهش به منظور بررسی کیفیت تصور از خدا در بیماران مضطرب و افراد سالم ومقایسه آنها انجام شد. این مطالعه یک پژوهش کیفی بود که با استفاده از مصاحبه عمیق در 17 بیمار (12 زن و 5 مرد) مراجعه کننده به کلینیک روانپزشکی بیمارستان امام خمینی تهران که تشخیص اضطراب فراگیر دریافت نموده بودند و10 فرد سالم از بین فرهنگیان ناحیه 3 تهران (7 مرد و 3 زن که در مصاحبه بالینی تشخیص اختلال روانی دریافت نکرده بودند) انجام شد. نمونه ها به صورت هدفمند انتخاب و برای تحلیل داده ها از تئوری زمینه ای و تحلیل تماتیک استفاده شد. نتایج تحلیل مصاحبه ها نشان داد بین تصور از خدای افراد سالم و مضطرب تفاوت زیادی وجود دارد؛ تصور غالب بیماران مضطرب از خدا، منفی و شامل مقوله های خدای ترسناک، غیر قابل اعتماد، بی محبت و غیر قابل دسترس بود، در حالی که تصور غالب افراد سالم از خدا مثبت و شامل مقوله های خدای قابل اعتماد و امنیت بخش، بخشنده و پذیرا، دارای رحمت و عطوفت، و خدای حکیم بود.
ملخص الجهاز:
نتایج تحلیل مصاحبهها نشان داد بین تصور از خدای افراد سالم و مضطرب تفاوت زیادی وجود دارد؛ تصور غالب بیماران مضطرب از خدا، منفی و شامل مقولههای خدای ترسناک، غیر قابل اعتماد، بی محبت و غیر قابل دسترس بود، در حالی که تصور غالب افراد سالم از خدا مثبت و شامل مقولههای خدای قابل اعتماد و امنیت بخش، بخشنده و پذیرا، دارای رحمت و عطوفت، و خدای حکیم بود.
پژوهشهای زیادی در خارج و داخل کشور در حوزه تصور از خدا و ارتباط آن با سایر متغیرهای روانشناختی از جمله اضطراب انجام گرفته است (برام و همکاران، b2008؛ برادشاو و همکاران،2008؛ شرایبر 2 ، 2009؛ اوکوزی 3 ، 2010؛ غباری بناب و حدادی کوهسار، 2011؛ نجات و شهابی زاده، 1391؛کیرکپاتریک 4 ،2005 و برام و همکاران، 2008؛ زارعی، 1388؛ نصیر زاده و رسول زاده طباطبایی، 1386و 1388؛ قنبری و همکاران، 1391) و هرکدام به غنی سازی ادبیات پژوهش دراین زمینه کمک نموده اند.
تصور از خدا یک سازه روانی شخصی و عمیق و تا حد زیادی متاثر از فرهنگ است و استفاده از پرسشنامههای پیش ساخته برای بررسی آن میتواند به پاسخهای کلیشهای و از پیش تعیین شده بیانجامد و فرصت پرداختن به لایههای عمیقتر دنیای ذهنی مراجع درباره متغیر مورد نظر را بگیرد، بنابراین ضرورت دارد با توجه به مزایای روش کیفی(عمق Fong, G.
با توجه به آن چه گفته شد دراین پژوهش به دنبال پاسخ بهاین سؤال هستیم که کیفیت تصور از خدا در افراد سالم و مضطرب در فرهنگایرانی چگونه است وایا تفاوتی بین آنها وجود دارد.
Mental Health, Religion & Culture.
Health, Religion & Culture, 11(2), 221-237.