خلاصة:
حاشیهنشینی پدیدهای است که عوامل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و در نرخ پایینتر امنیتی در پیدایش آن نقش دارند و از دو گروه بنیادی دفع کننده روستا و جذب کننده شهر نشات میگیرد. هدف اصلی تحقیق این است که چه مسائل اجتماعی- فرهنگی بر روی حاشیه نشینی تاثیر دارد؟ روش تحقیق، اسنادی و پیمایشی بوده و حجم نمونه نیز برابر با 384 نفر از حاشیه نشینان ساکن اطراف شهر ساری بوده که با روش نمونهگیری خوشهای و تصادفی ساده انتخاب شدند. دادهها در این تحقیق با روش تحلیل همبستگی و مدل معادلات ساختاری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل دادهها از نرم افزار SPSS و Lisrel استفاده شد. نتایج و تحلیل همبستگی نشان داد که بین عوامل مهاجرت، کیفیت مسکن، کسب معیشت، اوقات فراغت، وضعیت کالبدی فضایی و میزان تعلق اجتماعی با اطمینان 99/0 درصد و سطح خطای کمتر از 01/0 درصد با حاشیهنشینی رابطه معناداری وجود دارد. هم چنین نتایج تحلیل معادلات ساختاری نشان میدهد که متغیرهای مستقل قدرت پیشبینی حاشیهنشینی را دارند. حاشیهنشینی، ناشی از مشکلات اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، عدم دسترسی مناسب به امکانات بهداشتی- آموزشی و ارتباط ضعیف با فرهنگ شهرنشینی میباشد که این عوامل سبب شده تا حاشیهنشینان را در معرض مسائل اجتماعی - فرهنگی قرار دهد.
ملخص الجهاز:
نتايج و تحليل همبستگي نشان داد که بين عوامل مهاجرت ، کيفيت مسکن ، کسب معيشت ، اوقـات فراغت ، وضعيت کالبدي فضايي و ميزان تعلق اجتماعي با اطمينان ٠/٩٩ درصد و سطح خطاي کم تـر از ٠/٠١ درصد با حاشيه نشيني رابطه معناداري وجود دارد.
در اين تحقيق سعي خواهد شد ضمن اسـتفاده از نتـايج تحقيقـات صـورت گرفتـه در ايـن زمينه با رويکرد جامعه شناختي به تبيين مسائل اجتماعي- فرهنگي موثر بر حاشيه نشيني شهر ساري پرداخته شود و در پايان راهکارهايي براي ساماندهي وضعيت حاشيه نشينان ارائه گردد.
(رجوع شود به تصویر صفحه) با توجه مدل نظري تحقيق ، به ارائه فرضيه هاي ذيل پرداخته ميشود: ١) به نظر ميرسد بين مهاجرت و حاشيه نشيني رابطه معني داري وجود دارد.
نتايج تحليل همبستگي نشان مـي دهـد کـه بـين متغيرهـاي مهاجرت ، کيفيت مسکن ، کسب معيشت ، اوقات فراغت ، وضعيت کالبدي - فضايي و ميزان تعلـق اجتماعي با حاشيه نشيني، با اطمينان ٠/٩٩ درصد و سطح خطاي کم تر از ٠/٠١ درصـد، رابطـه معناداري وجود داشته است ، بدين معنا که مهاجرت ، سهولت تهيه مسکن و در پـي آن کيفيـت پايين مسکن ، پـايين بـودن درآمـد و نبـود کـسب معيـشت ، نداشـتن اوقـات فراغـت ، اسـتقرار حاشيه نشينان در بافت هاي قديمي و زمين هاي غيرقـانوني (نامناسـب بـودن وضـعيت کالبـدي - فضايي) و پايين بودن تعلق اجتماعي آنان به فرهنگ و جامعه منجر به حاشـيه نـشيني گرديـده که نشان دهنده تاييد فرضيه ها و ارتباط بين متغيرها است .
نتايج تحليل همبستگي نشان داد که ساکنين مناطق حاشيه نشين در اطـراف شـهر سـاري عوامل مهاجرت ، کيفيت مسکن ، کسب معيشت ، اوقات فراغت ، وضعيت کالبدي - فضايي و ميزان تعلق اجتماعي(متغيرهاي مستقل ) از مسائل اجتماعي - فرهنگي موثر بر حاشـيه نـشيني (متغيـر وابسته ) اعلام کرده اند.