خلاصة:
فارابی، پایهگذار فلسفه اسلامی است و بررسی جایگاه تربیتی او میتواند نقش تعیین کنندهای در تبیین اهداف تعلیم و تربیت اسلامی داشته باشد. بر این اساس، در پژوهش حاضر، ابتدا انسان کامل از دیدگاه فارابی و فلسفهی تربیتی، چیستی تربیت، امکان و ضرورت آن، از دیدگاه وی را به صورت مختصر معرفی کرده و در ادامه به تعلیم و تربیت، اهداف تربیتی و مولفههای اصلی نظام تربیتی فارابی اشاره شده است. یافتهها نشان داد که اهداف تعلیم و تربیت در نظر فارابی، متاثر از اندیشه فلسفی او در دو بعد فردی و اجتماعی است که نمیتوان آنها را از یکدیگر تفکیک کرد. بر این اساس، هدف غایی تعلیم و تربیت فارابی، رسیدن انسان به «سعادت»است که مولفه های تربیتی دیگر نیز در رسیدن به این مهم تاثیرگذارند
ملخص الجهاز:
اهداف تحقیق هدف اصلی: بررسی جایگاه تربیت در اندیشه فارابی اهداف فرعی: بر اساس هدف اصلی فوق، اهداف فرعی زیر برای پژوهش حاضر در نظر گرفته شد: تبیین فلسفهی تربیتی فارابی تبیین هدف غایی و واسطی تعلیم و تربیت از دیدگاه فارابی تبیین تعلیم و تربیت از دیدگاه فارابی تبیین مولفه های تربیتی از دیدگاه فارابی انسان کامل از دیدگاه فارابی در آثار فیلسوفان مسلمان، در فلسفه مشاء و حکمت اشراق، بحثی به طور مستقل تحت عنوان "انسان کامل« مطرح نشده است، هر چند فیلسوفان ما به این مقوله توجه نشان داده و آن را تحت عناوینی دیگر مورد بررسی قرار دادهاند.
با این حال فارابی یادآور میشود که حتی اگر انسان به فضیلت یا رذیلتی تن داد- گرچه دشوار است (فارابی، 1379الف، ترجمهی سجادی، ص 189-187) اما میتواند آن را از خود بزداید و یا تقویتش کند (فارابی، 1412 ، ص57-55) وانگهی تحصیل سعادت و آموختن فضائل چهارگانهی نظری و فکری و خلقی و عملی، جملگی نشان از تربیتپذیری انسان دارد.
تعلیم و تربیت از دیدگاه فارابی تعلیم و تربیت از دیدگاه معلم ثانی عبارت است از: «هدایت فرد به وسیله فیلسوف و حکیم برای عضویت در مدینه فاضله به منظور دستیابی به سعادت و کمال اول در این دنیا و کمال نهایی در آخرت» (اعرافی و همکاران، 1386، ص48) به نظر فارابی، تعلیم و تربیت از دو طریق میسر است: 1ـ تعلیم یعنی: ایجاد فضایل نظری 2ـ تأدیب یعنی: ایجاد فضایل اخلاقی و عملی.