خلاصة:
نخبگان سیاسی در هر نظام سیاسی یکی از عوامل تأثیرگذار بر تحولات میباشند و مجلس شورای اسلامی در بردارنده نخبگان سیاسی جمهوری اسلامی ایران است. لذا پژوهش حاضر تلاش دارد تا با رویکردی تحلیلی ـ مقایسهای و به منظور دستیابی به درک درستی از دلایل و چرایی روندهای سیاسی در ایران به تحلیل و بررسی بافت سیاسی و اجتماعی نمایندگان مردم طی پنج دورهی نخست مجلس شورای اسلامی بپردازد و به این پرسشهای بنیادین پاسخ دهد که نمایندگان مجلس شورای اسـلامی طی ادوار اول تا پنجم چه آرایش و ترکیب سیاسی و اجتماعی داشتهاند؟ و اساساً میان ادوار فوق الذکر به لحاظ بافت سیاسی و اجتماعی چه تفاوتها و شباهتهایی وجود دارد؟ برای پاسخ به این سوالات ضمن توصیفی از بافت سیاسی نمایندگان و تعلقات حزبی آنان، نمایندگان پنج دورهی مجلس شورای اسـلامی از نـظر تـوزیع سنی، جنسیت، روحانی و غیر روحانی، سابقهی نمایندگی و تحصیلات مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار میگیرند. نتایج حاصل از این پژوهش میتواند علاوه بر روشن نمودن روند تحولات سیاسی و اجتماعی در مقطع تاریخی مورد نظر، به تحلیل دلایل و چرایی روندهای سیاسی در ایران کمک نماید.
Political elites are one of the affecting factors in any political system. Islamic Consultative Assembly includes the Islamic Republic’s political elites. Therefore، the present study tries to analyze the political and social contexture of the people’s representatives during the first five-periods of Islamic Consultative Assembly with an analytical-comparative approach in order to realize the reasons and causes of the political movements in Iran. Moreover، it answers to these essential questions that what political and social combination have the people’s representatives had during first to fifth periods of Islamic Consultative Assembly? Furthermore، fundamentally، what are the differences and similarities between the aforementioned periods from the viewpoint of political and social contexture? To answer to these questions، in addition to introducing a description of the political contexture of representatives in these periods and their political and sectarian dependency، the representatives of five periods of Islamic Consultative Assembly are studied from the viewpoints of age، sexual and educational distribution and representation experience. The results of this research can facilitate the analysis of the reasons and causes of the political movements in Iran in addition to clarifying the trends of political and social developments in the determined historical section.
ملخص الجهاز:
از همین رو در نوشتار پیش رو سعی داریم تا با رویکرد تحلیلی و مقایسه ای و با جمع آوری اطلاعات به شیوهی کتابخانه ای و اسنادی به تحلیل و بررسی بافـت سیاسـی و اجتمـاعی نماینـدگان مجلـس شـورای اسلامی بپردازیم و به این پرسش های بنیادین پاسخ دهیم که نمایندگان مجلس شـورای اسـلامی طی ادوار اول تا پنجم چه آرایش و ترکیب سیاسی و اجتمـاعی داشـته انـد؟ و اساساً میان ادوار فـوقالـذکر بـه لحـاظ بافـت سیاسـی و اجتمـاعی چـه تفـاوتهـا و شباهت هایی وجود دارد؟ در همین راستا نخست نگاهی خواهیم داشت به رقابت هـای انتخاباتی احزاب و گروههای سیاسی و آرایش و ترکیب سیاسـی منتخبـان مـردم؛ و در گام بعدی وضعیت نمایندگان به لحاظ سنی ، جنسیت ، روحانی و غیر روحانی، سابقه ی نمایندگی، سطح تحصیلات و رشته تحصـیلی مـورد بررسـی و تجزیـه و تحلیـل قـرار خواهد گرفت .
(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل ١: احزاب و گروههای فعال در انتخابات دوره اول مجلس شورای اسلامی با توجه به پراکندگی و انشعاب در گروهها و احزاب، جریانات سیاسی در پی وحدت و ائتلاف با گروههای هم فکر خود برآمدند تا از ایـن طریـق بـه جایگـاه مسـتحکمی در مجلس دست یابند.
بنابراین با انحلال حزب جمهـوری اسـلامی و سـازمان مجاهـدین انقـلاب اسـلامی و انشعاب مجمع روحانیون مبارز از جامعه روحانیت مبارز، انتخابات این دوره از مجلس شورای اسلامی به صحنه رقابت چپ ها و راست های حکومت جمهوری اسلامی مبدل گردید.