بررسی مساله پیدایش ساغرهای سفالی اوایل عصر آهن در تپه گوران، دره هلیلان مقالة

با شروع عصر آهن در دره شاهد پدیدار شدن یک سنت سفالگری جدید در تپه گوران هستیم. در میان سفال‌های این مرحله تیه گوران چند گونه سفال شاخص دیده می‌شود که شاخص‌ترین آن‌ها ساغرهای پایه‌دار هستند. از گونة ساغرهای پایه‌دار تپه گوران به ندرت در مناطق پیرامون دره هلیلان گزارش شده است با این‌حال، ساغرهای تپه گوران تشابهات بسیار نزدیکی با ساغرهای کاسی میانرودان و ساغرهای عیلامی دشت شوشان دارند. در مورد چگونگی ظهور این نوع ساغرها در دره هلیلان و منشاء آن مطالعات مهمی انجام شده است. اما هنوز چگونگی ظهور آن مبهم است. در این مقاله سعی می‌شود تا با بررسی نتایج مطالعات باستان‌شناسی انجام شده در مناطق پیرامون دره هلیلان و با ردیایی وضعیت پراکنش این نوع ساغره ارتباط ساغرهای تپه گوران با حوزه‌های اصلی پراکنش آن در میانرودان یا شوشان مشخص شود. بررسی یافته‌های باستان‌شناسی حاکی از این است که تاکنون در مناطق مابین دره هلیلان در شمال و دشت شوشان در جنوب شامل مناطق دهلران و آبدانان و دره‌های سیمره و رومشگان، این نوع سفالینه دیده نشده است. ظاهرا محوطه‌های مناطق دهلران و آبدانان در این زمان متر و که شده‌اند. با این حال، نتایج مطالعات انجام شده در ماهیدشت حاکی از حضور این گونه ساغر در شمال دره هلیلان است» در واقع حضور این گونه ساغر در ماهیدشت» دره هلیلان را از طریق جاده خراسان، به میانرودان وصل نموده و به نظر می‌رسد که ساغرهای تپه گوران منشاء کاسی دارند.