نسخه های خطی فارسی در دولت عثمانی و خوانندگان آنها درسده دهم تا دوازدهم هجری مقالة

بسیاری از نسخه‌های خطی فارسی «کتابخانه ملی فرانسه» در پاریس از سرزمین عثمانی به آنجا رسیده‌اند. پررسی علامتهای مالکیت و مهرهای روی این نسخه‌ها بس آموزنده هستند. برخی از این اسامی در سیسیل عتمانی! یافت و پاره‌ای دیگر در فهرستهای تا ریخنگاری باشرح حالنامه‌هاء ی عثمانی سده‌های دهم تا دواز دهم هچری (شانز دهم تا نوزدهم میلادی). این تحقیق. افزون بر این . اهمیت زبان فارسی در تحصیل و آموزش دبای عتمانی و شمار فراوان شخصیهایی را نشان می‌دهد که در امپراتوری عتمانی. اگر هم به زبان فارسی نمی‌نوشتند. حداقل به آن زبان مطالعه می‌کردند.

"مثلا مهرگردی به نام پیری ابن خلیل در ابتدای چند کتاب دیده می‌شود : یک تاریخ عثمانی به زبان فارسی (تکمله برای نسخه‌های دیگری که تملک این شخص را دارند و در این فرصت بدانها دست یافتیم می‌توان بدین منابع رجوع کرد:مرعشی، ج 30، ص 175ـ176؛ عکسی مرکز احیاء، ج 4، ص 49ـ50 نسخه اصل در کتابخانه واتیکان رم؛ سنا، ج 2، ص 255؛ دانشگاه تهران، ج 2، ص 276ـ280 و ج 6، ص 2221 و ج 13، ص 3071ـ3072؛ نشریه، ج 6، ص 679ـ680 و ج 10، ص 114ـ 115 (در دانشگاه آن آربر میشیگان)، و ج 11، ص 288 (در دانشگاه لس آنجلس)؛ ملک، ج 1، ص 525 ـ526؛ کتب ادبی عرفانی کاخ گلستان، ص 368ـ369؛ فهرست ناتمام سلطنتی، ص 308ـ309 و 587 ـ590؛ مدرسه نمازی خوی، ص 30ـ31 و 55 ـ56 و 190ـ191؛ کوپریلی، ج 2، ص 110 و ج 3، ص 227؛ «الروضة الفروسیة والحضیرة القدسیة» در مجلة العرب، ج 11ـ12، س 25، جمادیان 1411ق؛ سلیمانیه، ج 1، ص 172 و 321 و ج 2، ص 524 (اوراق عتیق). 1 بسیاری از وزراء و صدراعظم‌های عثمانی اهل مطالعه و مجموعه‌داران نسخه‌های خطی فارسی بوده‌اند،که از میان آنان می‌توان چند نام را ذکر کرد ، همچون مصطفی در سالهای 923ـ927ق که نسخه دیوان جامیرا داشته (تکمله فارسی ، شماره 552) و آن را در استانبول تذهیب کرده بوده است (رک : فرانسیس ریشار ،1997م ، شماره 89 )."