خلاصة:
امروزه یکپارچگی اقتصادی و منطقه ای یکی از واکنش های انفعالی کشورها برای مقابله با پدیده جهانی شدن محسوب می شود و همزمان با بحث توسعه اقتصاد دانایی محور و پدیده جهانی شدن اقتصاد و متعاقب آن گسترش مبادلات تجاری و سرمایه گذاری های دوجانبه، بحث یکپارچگی اقتصادی و منطقه ای نیز در مناطق مختلف جهان رونق گرفته است. از این رو، کشورهای اسلامی با تکیه بر مزایای نسبی و ظرفیت های بالقوه اقتصادی می توانند با کسب تجارب متفاوت از همگرایی های مختلف اقتصادی- منطقه ای، توان خود را برای حرکت در روند جهانی شدن افزایش داده و با شناخت مزیت های نسبی و تکیه بر الزامات اقتصاد دانایی محور، موجبات افزایش جریان های سرمایه گذاری خارجی و در پی آن رشد اقتصادی را فراهم کنند.
در مقاله حاضر، با هدف بررسی تاثیر یکپارچگی های اقتصادی ـ منطقه ای بر جذب سرمایه های خارجی (دوطرفه)، الگوی تعمیم یافته جاذبه[1] برای کشورهای اسلامی (کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی[2]) در دوره زمانی 2013-2005 برآورد شد. نتایج برآورد مدل در کل نشان می دهد یکپارچگی های منطقه ای کشورهای اسلامی و گسترش و تقویت بازار مشترک اسلامی بر حجم سرمایه گذاری مستقیم خارجی[3] متقابل بین کشورهای مذکور خواهد افزود.
ملخص الجهاز:
معرفی مدل و متغیرهای آن براساس مبانی نظری و مطالعات تجربی اشاره شده بخش های قبلی و جهت بررسی اثرات یکپارچگی منطقه ای بر FDI دوطرفه بین کشورهای اسلامی ، از الگوی جاذبه تعمیم یافته استفاده می شود١: LogFDIijt =â1LogPOPit +â2POPjt +â3Log(GDP)it +â4Log(GDP)jt +â5LogKEIjt +LogDji +MENA+ët+åijt که در آن : FDIijt (موجودی ) سرمایه گذاری مستقیم خارجی از کشور i در کشور j در سال t و POPit, POPjt نیز جمعیت کشور i و کشور j در سال t است .
● همان طورکه انتظار می رفت تولید ناخالص داخلی کشورهای میزبان و مهمان به عنوان پارامتر نشانگر اندازه اقتصادی کشورها اثر مثبت بر جریان های دوطرفه سرمایه گذاری مستقیم خارجی کشورهای مذکور داشته ، به طوری که کشش متغیرهای اشاره شده به ترتیب حدود ٠/١٧٩ (برای کشور مهمان ) و ١/١٦٤ در کشور میزبان است .
همچنین ، کشش مثبت و معنادار شاخص ترکیبی اقتصاد دانش بنیان برای کشور میزبان گویای این واقعیت است که بهبود نهادی در عرصه توسعه اقتصاد دانایی محور و تکمیل و توسعه زیرساخت های جذب فناوری های نو در کشورهای اسلامی می تواند به همگرایی های بیشتر و افزایش حجم جریان های سرمایه گذاری خارجی متقابل کمک کرده و مثبت بودن متغیر مجازی اکو نیز دلیلی بر همکاری های بیشتر بین کشورهای اسلامی منطقه تلقی می شود.
Lucke (1998); quot;Economic Integration and FDI: An Empirical Analysis of Foreign Invesment in the EU and in Central and Easern Europequot;, Kiel Working Paper, no.
Peter Egger and Michael Pfafermayr (2002); quot;Foreign Direct Invesment and European Integration in the 90´squot;, Working Papers in Economics.