خلاصة:
در این پژوهش با بررسی و واکاوی سبک زبانی (در قلمرو واژگان و نحو) و اندیشههای سهراب سپهری، اشعار وی از نظر سبک شعری و صدای دستوری به سه سبک فعال، منفعل و انعکاسی، تحلیل و تقسیمبندی میشود. اگرچه مرزبندی دقیق میان مجموعههای شعری سهراب سپهری امکانپذیر نیست و برخی دفترهای شعر وی حاوی اشعاری به سبک و سیاق دورههای پیشین است، شاعر در نخستین دفتر شعری خود «مرگ رنگ» که تصویرگر دنیای بیرون از خویش است، سبکی منفعل و اثرپذیر دارد. در دفترهای «زندگی خوابها»، «آوار آفتاب»، «شرق اندوه»، «صدای پای آب»، «مسافر» و «حجم سبز» که حاصل درونگرایی و شهود شخصی شاعرانه است، سبکی فعّال و انعکاسی دارد. در آخرین مجموعه شعری «ما هیچ ما نگاه» نیز به علّت آگاهی شاعر از بیماری خویش که به مرگ وی میانجامد، در عین برخورداری از زبانی فخیم اما گنگ، دچار حزن رمانتیکی شده است که سبک شعر را به مرز ایستایی میرساند و در نتیجه صدای شعر، آرام و منفعل میشود.
ملخص الجهاز:
اگرچه مرزبندي دقيق ميان مجموعه هاي شعري سهراب سپهري امکان پذير نيست و برخي دفترهاي شعر وي حاوي اشعاري به سبک و سياق دوره هاي پيشين است ، شاعر در نخستين دفتر شعري خود «مرگ رنگ » که تصويرگر دنياي بيرون از خويش است ، سبکي منفعل و اثرپذير دارد.
در آخرين مجموعه شعري «ما هيچ ما نگاه » نيز به علت آگاهي شاعر از بيماري خويش که به مرگ وي ميانجامد، در عين برخورداري از زباني فخيم اما گنگ ، دچار حزن رمانتيکي شده است که سبک شعر را به مرز ايستايي ميرساند و در نتيجه صداي شعر، آرام و منفعل ميشود.
از دومين مجموعه يعني «آوار آفتاب » تا مجموعۀ «حجم سبز» - که بيانگر احساسات شخصي شاعر و حاصل شور و حرکت و التهاب روحي شديد و حالت جذبه و عشق در وي است - با درون گرايي شاعر و حرکت جوهري در شعر، نحو اشعار، صدايي فعال ميشود و انعکاسي مييابد و سبکي پرشور، تپنده و پرشتاب بر اشعار اين دوره از زندگي شاعر حاکم است .
به گفتۀ فتوحي «صداي نحوي (Grammatical voice) بخشي از رابطۀ سبک و انديشه را نشان ميدهد»؛ اين صدا در زبان شناسي عبارت است از رابطه ميان عمل و حالت بيان شده به وسيلۀ فعل با ديگر عناصر (فاعل ، مفعول و...
طول جمله هاي اين مجموعه در مقايسه با «مرگ رنگ » کوتاه تر شده است ؛ به صورتي که هر جمله همراه با فعل و فاعل و بدون حرف ربط ، پشت سرهم ميآيد که از تودرتو بودن و بلندي آن ها کاسته ميشود و در نهايت ، نحو سبک را پويا و ديناميک ميکند و سبب ايجاد صدايي فعال و اثرگذار ميشود.