خلاصة:
از عوامل توسعه اقتصادی، وجود ابزارهای متنوع در بازارهای مالی است. اقتصادی موفق است که ابزارهای مناسب برای جذب سرمایهگذاریهای داخلی و خارجی داشته باشد. طراحی ابزارهای جدید در ایران با چالشهای انطباق ابزارها با شرایط بازار پول و سرمایه و انطباق با فقه اسلامی مواجه است. یک ابزار مالی، افزون بر تطابق با فقه اسلامی، باید از منظر اقتصادی، مدیریت مالی، حقوق و حسابداری قابل دفاع باشد. بررسی پژوهشهای طراحی ابزارهای مالی نشان میدهد غالب این مطالعات، روش تحقیق علمی و استانداردی ندارند و هر یک از محققان به فراخور تخصص خود روشی را برگزیدهاند؛ درنتیجه یافتههای محققان و ابزارهای طراحیشده، از اعتبار علمی قابل دفاعی برخوردار نیست. تدوین یک روش تحقیق علمی و استاندارد میتواند فرایند پژوهش در این زمینه را تسهیل نموده، یافتههای آنها را از جهت اعتبار ارتقا دهد. این مقاله میکوشد با آسیبشناسی پژوهشهای طراحی ابزارهای مالی اسلامی و با استفاده از نقاط قوت و ضعف آنها، روش لمی و استانداردی برای طراحی ابزار مالی اسلامی پیشنهاد نماید. در این روش پژوهشگر به صورت مرحله به مرحله، ایده ابزار مالی جدید را در معرض اعتبارسنجی قرار میدهد که شامل نیازسنجی از ناشران، سرمایهگذاران و بررسی آرای فقیهان، اقتصادانان، حقوقدانان و استادان حسابداری است.
One of the economic development factors is various financial instruments in financial markets. An economy is successful when it has the right instrument to attract domestic and foreign investment. The design of new instruments in Iran faces the challenges of adapting tools to the conditions of the money market and capital market and adaptation to Islamic jurisprudence. In addition to complying with Islamic jurisprudence, a financial instrument must be defendable in terms of economics, financial management, law and accounting.
Investigating research on designing financial instruments shows that most of these studies do not have a scientific and standard research methodology, and each researchers has chosen a method based on their expertise, they do not have a definite scientific credibility. The codification of a scientific and standard research methodology can facilitate the research process in this field and enhance its findings in terms of credibility. This paper tries to suggest a standard methodology for designing Islamic financial instruments with the help of the Pathology of Research on the Design of Islamic Instruments and using their strengths and weaknesses. In this way, the researcher step by step expands the idea of a new financial instrument, including the need for issuer, investors, and reviewing the opinions of Jurisprudents, economists, and lawyers and accounting professors..
ملخص الجهاز:
در سال هاي اخير محققان بسياري در زمينه طراحي اوراق جديد و بررسي ماهيت فقهي ابزارهاي مالي متداول و ارائه راه حل هاي گوناگون جهت رفع موانع فقهي تلاش هاي چشمگيري انجام داده اند؛ ليکن با بررسي اجمالي پژوهش هاي انجام شده ، به وضوح مشخص ميشود که روش تحقيق علمي و استانداردي در اين زمينه به کار گرفته نشده است و هر کدام از محققان به فراخور تخصص خود روشي را برگزيده اند.
پژوهش حاضر در صدد است روشي را جهت بررسي فقهي- حقوقي و مالي- اقتصادي ابزارهاي مالي، طراحي کند که به وسيله آن ، محقق بتواند گام به گام در تبيين ابزار خود به پيش رود و نتايج تحقيق وي از علميت و قابليت اتکاي مناسبي برخوردار باشد.
از جمله معيارهاي اقتصاد کلان که بايد در طراحي ابزارهاي جديد لحاظ گردد، ميتوان به موارد زير اشاره کرد: همسويي با رشد اقتصادي بازارهاي مالي و به تبع آن ابزارهاي مالي بايد درنهايت باعث رشد توليد در اقتصاد واقعي شوند که ثمره آن به آحاد جامعه برسد؛ براي مثال ناشر با استفاده از منابع حاصل از واگذاري اوراق سلف ، به پيش خريد محصولات شرکت هاي توليدي مبادرت کند که باعث ميشود از طرفي شرکت ها با اطمينان بيشتري توليد کنند و از طرف ديگر محصولات آنها درنهايت به دست مصرف کننده اصلي برسد.