خلاصة:
پژوهش حاضر با هدف تبیین مولفههای شایستگی حرفهای معلمان و تحلیل جایگاه آن در اسناد بالادستی آموزش و پرورش ایران صورت پذیرفته است. روش پژوهش توصیفی شامل؛ تحلیل اسنادی و نیز تحلیل محتوا بوده و رویکرد آن نیز کاربردی محسوب میگردد. جامعه پژوهشی، شامل دو بخش؛ متون مرتبط با شایستگیهای حرفهای معلمان و محتوای چهار سند بالادستی نظام آموزش و پرورش (سند چشم انداز بیست ساله جمهوری اسلامی ایران، نقشه جامع علمی کشور، سند تحول بنیادین، برنامه درسی ملی) میباشد که با توجه به ماهیت موضوع، از نمونهگیری صرفنظر شده و کل جامعه آماری مورد بررسی و تحلیل واقع شده است. ابزارهای اندازهگیری، فرم فیشبرداری و نیز سیاهه تحلیل محتوای محقق ساخته بوده است. دادههای اسنادی به شیوه کیفی و دادههای تحلیل محتوی با استفاده از شاخصهای توصیفی در فرایند تحلیلی آنتروپی شانون مورد بررسی قرار گرفتهاند. عمدهترین یافتههای پژوهش بیانگر آن است که: 1. چارچوب مفهومی شایستگی معلمان را میتوان بر اساس مدارک و مستندات مرتبط در پنج مولفه دانش، مهارت، توانایی، نگرش و ویژگیهای شخصیتی تدوین نمود. 2. در مجموع 62 مرتبه به مولفههای شایستگی توجه شده که میزان تراکم آن در مولفه ویژگیهای شخصیتی با 22 فراوانی و 5/35 درصد زیاد و در مولفه توانایی با 5 فراوانی و 1/8 درصد بسیار کم میباشد. 3. در بین اسناد مورد بررسی، بیشترین ضریب اهمیت مربوط به سند چشم انداز بیست ساله (373/0) و کمترین ضریب اهمیت مربوط به سند تحول بنیادین (141/0) بوده است.
ملخص الجهاز:
"جامعه پژوهشی، شامل دو بخش؛ متون مرتبط با شایستگیهای حرفهای معلمان و محتوای چهار سند بالادستی نظام آموزش و پرورش (سند چشم انداز بیست ساله جمهوری اسلامی ایران، نقشه جامع علمی کشور، سند تحول بنیادین، برنامه درسی ملی) میباشد که با توجه به ماهیت موضوع، از نمونهگیری صرفنظر شده و کل جامعه آماری مورد بررسی و تحلیل واقع شده است.
علوی مقدم [26] از منظری انتقادی به محتوای سند برنامه درسی ملی در حوزه آموزش زبانهای خارجی پرداخته و میکوشد به این پرسش پاسخ گوید که سند مذکور در بخش آموزش زبان خارجی (به طور خاص زبان انگلیسی) تا چه میزان محقق کننده اهداف کلان تعیین شده در اسناد فرادستیتر مانند سند چشمانداز بیستساله جمهوری اسلامی ایران، سند نقشه جامع علمی کشور و سند تحول راهبردی نظام تعلیم و تربیت است.
دادههای بهنجار شده توجه به مؤلفههای شایستگی حرفهای معلمان در اسناد بالادستی آموزش و پرورش ایران شایستگی اسناد بالادستی آموزش و پرورش ایران سند چشمانداز بیستساله نقشه جامع علمی کشور سند تحول بنیادین برنامه درسی ملی (به تصویر صفحه مراجعه شود) پس از نرمالسازی دادهها با استفاده از فرمول مرحله دوم روش شانون مقدار بار اطلاعاتی (EJ) هریک از مؤلفهها به دست میآید، که در جدول زیر آورده شده است.
از این رو آنچه که ارائه شده است پژوهشی بکر و مقدماتی برای تحلیل جایگاه مؤلفههای شایستگی حرفهای معلمان در اسناد بالادستی آموزش و پرورش ایران است، معرفی جامع هر یک از مؤلفهها و همچنین تحلیل کیفی آنها نیازمند پژوهشهای جدیدی است که پژوهشگران حوزه مطالعات برنامه درسی باید در تحقیقات آتی خود به آنها بپردازند تا درنهایت به بهبود وضعیت موجود منجر شود."