خلاصة:
این مقاله با ارائه نتایج و یافته های یک طرح پژوهشی کاربردی که در زمینه توسعه مشارکت های مردمی از طریق شبکه های اجتماعی با محوریت مساجد محله ها و با موضوع مداخله مردم در امور دستگیری از نیازمندان و محرومان انجام شده است به نقش و جایگاه سرمایه اجتماعی و مشارکت از طریق شبکه های اجتماعی در برنامه آمایش منطقه ای استان قم تاکید دارد. در این پژوهش بنا به ملاحظات خاص و بافت مذهبی شهر و استان قم به نقش شبکه اجتماعی مساجد و هیات های مذهبی در محله ها در برنامه ریزی آمایش استان جایگاه ویژه ای داده شده است .
آنچه از موضوع سرمایه اجتماعی که ضرورت آن در برنامه آمایش استان مورد نظر این نوشتار است حاصل شبکه سازی و هم افزایی مشارکت های مردمی در فضا و بافت مذهبی استان و در قالب یک الگوی تعاملی ارائه شده است . این الگو با استفاده از روش توصیفی، ضمن بررسی مشاهدات میدانی و انجام مصاحبه و نظرخواهی از خبرگان مسئول و با استفاده از مدل مفهومی سه شاخگی در تعامل میان شبکه اجتماعی مساجد به عنوان گونه ای بومی از سازمان های مردم نهاد و کمیته امداد امام خمینی (ره ) به عنوان یک نهاد یا سازمان تسهیل گر ارتباطات مردم با دولت ، مورد پژوهش میدانی قرار گرفته و فرضیه ها و الگوی نهایی شبکه سازی بر این مبنا شکل گرفته است . تعاملات سه گانه ذکر شده در این مقاله متناظر ابعاد ساختاری، محتوایی-رفتاری و محیطی-زمینه ای در مدل مفهومی است که حاصل ارتباطات درون شبکه ای، نحوه تعاملات شبکه های اجتماعی با دستگاه های دولتی و نحوه عضوگیری و ارتباط شبکه ها با آحاد مردم میباشد. این ارتباطات و تعاملات چنانچه با بسترسازی لازم مورد هدایت و نظارت قرار گیرند موجب افزایش همبستگی و سرمایه اجتماعی بوده و قادرند نقش ویژه و جایگاه سرمایه انسانی و اجتماعی را در برنامه ریزی آمایش منطقه ای استان تثبیت نمایند.
ملخص الجهاز:
")) ٣- ارائه یافته های پژوهشی کاربردی در این بخش ، اجمالا به نتایج و یافته های یک طرح پژوهشی کاربردی میپردازیم که توسط نگارنده در خلال سال های ٨٧ و ٨٨ در مورد شبکه ارتباطی حمایتی مردمی از سازمان های مردم نهاد محله محور (امداد محله و مراکز نیکوکاری) و نحوه تعامل آن ها با کمیته امداد امام خمینی(ره )، به عنوان دستگاه متولی ارائه خدمات حمایتی در کشور صورت گرفته که میتواند نمونه بسیار موفقی برای مدل و الگوی عمومی تر توسعه مشارکت های مردمی و شبکه سازی اجتماعی در برنامه آمایش استان مورد توجه قرار گیرد (رضائیتبار ١٣٨٨).
در سطح اکتشافی با استفاده از مشاهدات و مصاحبه های عمقی به نحوه تعامل فعلی سازمان های مردم نهاد (NGOs) و گونه های مناسب این نوع تشکل ها برای انجام امور حمایتی در قالب یک شبکه ارتباطی حمایتی مردمی رسیده ایم و در سطح توصیفی به توصیف ساختار، وضعیت فعالیت و نحوه تعامل سازمان های مردم نهاد مذکور با کمیته امداد امام خمینی(ره ) در قالب مدل مفهومی تحقیق و تأثیر تعاملات سه گانه درون ، برون و میان سازمانی بر بهره وری ارائه خدمات حمایتی در قالب ٥٦ مؤلفه پرداخته شده است و هدف اصلی این پژوهش ؛ توصیف عینی، واقعی، منظم و در نتیجه طراحی و تبیین نحوه تعامل مطلوب سازمان های مردم نهاد با کمیته امداد امام خمینی (ره )، بعنوان سازمان مجری سیاست های دولت و نظام جمهوری اسلامی در امر حمایت از محرومان و نیازمندان جامعه بوده است ."