خلاصة:
روششناسی اخلاق زیستی اسلامی عهدهدار تبیین منطق و چارچوب استخراج
قواعد رفتاری حوزه زیستی است. این منطق و چارچوب که متناسب با ارادهگرایی
حکیمانه است، در موارد ذیل به کار میآید: شناخت مسئله» موضوع و رجوع به
منابع و ادلة معتبر. در این نوشتار» روششناسی اخلاق زیستی اسلامی؛ در سه
بخش ساماندهی شده است؛ «روش شناسایی حل مسئله» «موضوعشناسی» و
(حکمشناسی). در بخش مسئلهشناسی مشخص خواهد شد «شناخت مسئله»،
با توجه به شرایط محیطی به ویژه مبانی فکری محیط شکلگیری» با «حل مسئله»
متفاوت است. محقق هنگام مواجهه با هر مسئله باید مشخص سازد از اساس
مسئلهای وجود دارد یا وجود مسئله، توهم شده یا مختص محیط دیگری بوده
است؛ بر فرض وجودء سنخ آن چیست؛ تا در مراحل بعد بتوان روشن ساخت با
توجه به سنخ مسئله، روششناسی پاسخ به آن چیست. در بخش حکمشناسی نیزء
سنخ قواعد مورد نیاز در این حوزه بر اساس سنخ مسائل آن تبیین شده است؛ از
جمله: مصالح معتیر» سیاستها و قواعد کلی.
ملخص الجهاز:
"مانند اینکه آیا میتوان جنین را انسان تلقی کرد؟ جایگاه حیوانات در اجتماع به عنوان اموال، قابل ارزیابی است یا اشخاص؟ که به تبع آن مشخص میشود حیوانات میتوانند دارای حق بر انسان باشند یا خیر؟ آیا حیوانات ابزار رفع نیازهای انسان هستند؟ آیا انسان نیاز ضروری به استفادۀ ابزاری از حیوانات دارد؟ همچنین باید به پرسشهای راجع به منابع معرفت و حجت پاسخ داده شود؛ اگرچه ممکن است این موارد در دانش زیستی بررسی شود اما از مسائل خود این علم نیست بلکه مسائل علوم دیگر است که پاسخ آنها در اخلاق زیستی به عنوان پایه پاسخ به مسائل اخلاق زیستی به کار میرود.
بر این مبنا، اخلاق زیستی مجموعهای از قواعد و گزارههای شرعی است که به عنوان یکی از منابع نظام حقوقی اسلام به کار میرود؛ هر گاه به استناد ادلۀ شرعی به مطلوب بودن قطعی عملی حکم شود، آن عمل از منظر فقهی، واجب و از منظر اخلاق اسلامی خیر و اخلاقی تلقی میگردد و هر گاه به مطلوبنبودن قطعی آن حکم شود آن عمل از منظر فقهی، حرام و از منظر اخلاق اسلامی، شر و غیراخلاقی راجع به تبعیت یا عدم تبعیت احکام از مصالح و مفاسد واقعی ر.
با توجه به سنخ مسائل اخلاق زیستی که عمدتا دارای ابعاد سیاسی، اجتماعی و بیانگر احکام رفتاری دولت اسلامی است، دانش اخلاق زیستی باید بتواند علاوه بر استخراج احکام و قوانین به ارائه اهداف و راهبردهای کلان به عنوان یکی از مقدمات ضروری قانونگذاری و راهبری جامعه در این حوزه منجر شود."