خلاصة:
گردشگری روستایی فعالیتی است که میتواند در پیشرفت و توسعه روستاها اثر فراوان داشته و در توسعه اقتصادی، جلوگیری از مهاجرت و نیز توسعه پایدار روستایی مؤثر باشد. نواحی روستایی ایران در دهههای اخیر با تحولات گوناگونی در عرصههای اجتماعی، اقتصادی و بهویژه کالبدی روبرو بودهاند. در برخی از این روستاها، تحولات به سمت ایجاد کانونهای گردشگری روستایی متمرکز شده و بهنوعی سکونتگاه روستایی را به کانون گردشگری تبدیل کرده است. روستای پاطاق یکی از این روستاهاست که در سالهای اخیر به روستای گردشگری تبدیل شده است.این تحقیق با هدف بررسی علل توسعه گردشگری در روستای پاطاق، سعی دارد تا اثرات و پیامدهای گردشگری روستایی را در محدوده مورد مطالعه بررسی نماید.جامعه آماری تحقیق ۹۰ خانوار ساکن در روستای پاطاق میباشند که با استفاده از فرمول کوکران ۷۱ خانوار به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شدهاند. در زمینه روایی و اعتبار ابزار گردآوری دادهها نیز پرسشنامه اولیه بین کارشناسان و اساتید توزیع شده و پس از اصلاحاتی (نظرسنجی از آنها)، پرسشنامه نهایی تنظیم و تکمیل گردید. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از نرمافزارSPSS و با روش تحلیل عاملی انجام شده است.نتایج تحقیق نشان میدهد که در روش تحلیل عاملی از ترکیب ۲۹ متغیر اولیه، شش عامل شناسایی شده که 74.4 درصد از واریانس اثرات گردشگری را در روستای پاطاق تبیین میکند. از بین این شش عامل شناسایی شده، عامل توسعه خدماتی- زیرساختی به عنوان مهمترین عامل مطرح شده و توانسته است با 40.3 درصد واریانس تحقیق را تبیین کند. در داخل این عامل متغیرهای افزایش انگیزه ماندگاری در روستا و افزایش مهاجرت از نواحی شهری به نواحی روستایی مثبت و مهمتر هستند. تغییرات اجتماعی- فرهنگی، نابودی هویت کالبدی، تخریب زیستمحیطی، افزایش پسانداز و تنوع شغلی و در نهایت افزایش اشتغال کاذب و توزیع ناعادلانه منافع، عوامل شناسایی دیگر این تحقیق هستند. درزمینه اجتماعی- کالبدی، کمبود امکانات در سکونتگاههای روستایی از بقیه مهمتر است. بر اساس این عوامل و اثرات آنها، میتوان نتیجه گرفت اثرات مثبت گردشگری روستایی در پاطاق قابلتوجه و بیشتر از آثار منفی بوده و موجب درآمدزایی در روستا، تنوع شغلی و سرمایهگذاری در روستا شده است. از جمله محدودیتهای این پژوهش عدم دسترسی به آمار و اطلاعات، عدم همکاری سازمانها و ارگانهای مربوطه میباشد. راهکارهای عملی که در این پژوهش ارائه شده به شرح زیر است:جذب سرمایهگذار خصوصی برای توسعه اماکن و خدمات گردشگری،بکار گیری نیروهای انسانی بومی و ارزان در فعالیتهای خدماتی گردشگری، آموزش همگانی در روستای پاطاق به منظور ارتقای فرهنگی در مواجهه با گردشگران.میتوان گفت از آنجا که کمتر به بررسی گردشگری در روستای پاطاق محیطی پرداخته شده، تحقیق حاضر در نوع خود دارای نتایجی میتواند باشد که برای محققان و کارشناسان مرتبط با گردشگری و همچنین گردشگران مفید باشد.