خلاصة:
عصر امام رضا (علیه السلام) دوران اوج خلافت عباسی و زندگی متجملانه و پر اسراف درباریان بود. دریافت مالیاتهای سنگین، غارت و مصادرهی اموال و زندگی اشرافی با اموال شبههناک اصل سرمایه را در فعالیتهای اقتصادی به خطر انداختهبود و ناامیدی را برای قاطبهی مردم در ساختن زندگی بهتر رقمزدهبود و کشاورزی و صنعت مورد بیمهری قرارگرفتهبود.
از این رو امام رضا (علیه السلام) با درک واقعیتهای جامعه و نیاز مردم، همچون طبیبی دوار به مداوای اوضاع آشفتهی جامعه پرداختند و برای توانمندسازی اقتصاد جامعه توجّه به سرمایهی حلال، تحذیر از ثروتاندوزی، بالابردن کیفیت کالای تولیدی، توجّه به حقوق کارگران، حمایت از صنعت و حرفههای مختلف، تجارت و صادرات، تامین اجتماعی و ایجاد روحیهی ساده زیستی را در دستور کار خود قراردادند.
ملخص الجهاز:
"با توجه به چنین وضعیتی امام رضاu همواره آحاد جامعه را به تلاش و کوشش برای انجام کار و فعالیت اقتصادی تشویق میفرمودند و این نکته را گوشزد میکردند که برای بهدستآوردن رفاه و ثروت بیشتر، تلاش مضاعف لازم است و نباید دنبال ثروتهای بادآورده بود.
با توجه به امکانات اقتصادی عصر امام رضاu دسترسی به محصولات مطلوب و مورد نیاز در زمان و مکان واحد امکان پذیر نبود، و این عمدتا ناشی از قحطی و خشکسالی پی در پی به خاطر کمبود زیرساختها و سدها و نیز کمبود راههای ارتباطی برای عرضهی سریع محصولات کشاورزی که باعث ضایعشدن قسمت زیادی از محصولات میشد بود؛ بنابراین لازم بود تا روشهایی برای نگهداری کالاهایی که ماندگاری بیشتری دارند در نظر گرفته شود تا در موقع نیاز بتوانند آن را با کیفیت خوب عرضهکنند.
امام رضاu با ارائهی تصویری صحیح و جدید از برنامههایی که میتواند اقتصاد جامعه و خانواده را توانمند سازد، روشهایی را ارائه کردند که در دو محور اصلی مورد توجه قرار دارد: الف- اتکا به خدا و جلب سرمایهی حلال و متخلق شدن به اخلاق اسلامی ب- کار و فعالیت، استفاده از تمام ظرفیتهای فنی، صنعتی و تجاری و تکیه بر استفاده از نیروهای خلاق محورهایی که گرچه ستمگران و استکبار سنگ اندازی کنند و مشکلاتی فراروی جامعهی اسلامی قراردهند اما میتواند قدرت اقتصادی جامعه را به نحو چشمگیری افزایش دهد."