خلاصة:
فرد مبتلا به اختلال روانی ، به عنوان شهروند عادی از یک سو و به عنوان فردی که ممکن
است بزهکار شود، مورد توجه قانو نگذاران کیفری قرار گرفته است. در بیان قانو نگذار ایران،
مجانین و افراد مختل المشاعر که مرتکب جرم م یشوند؛ به عنوان مجرم، لیکن غیرمسئول در
نظر گرفته شده اند.
سیاست کیفری تقنینی ایران در قبال آن دسته از مبتلایان به اختلالات روانی که می توانند
حالت خطرناک به آن معنا که در قوانین کیفری ایران توصیف شده، داشته باشند، مبهم است.
آن چه که از بررسی شیو هی برخورد قانو نگذار کیفری ایران با مبتلایان به اختلالات روانی
خطرناک به دست م یآید؛ آن است که برخوردی منسجم، کارآمد و منطبق با واقعی تهای
علمی و نیازهای اساسی اینان اتخاذ نشده است و تنها در چند ماده از جمله مواد 51 و 52 قانون
منسوخ مجازات اسلامی مصوب 1370 و مواد 1 و 4 قانون منسوخ اقدامات تامینی مصوب
1339 و مواد 95 و 289 و 291 قانون آئین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور
کیفری مصوب 1378 و مواد 149 و 150 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 و ماده 13 قانون
آیین دادرسی کیفری 1392 چند آئی ننامه غالبا اجرائی، ب هطور مبهم و غیرعلمی به موضوع این
دسته از بیماران پرداخته است. لذا مطالعه رویکرد قانون گذار کیفری ایران به این دسته از
بیماران و نقد آن، جهت به روز کردن سیاست کیفری ایران مهم و اساسی است.
برخی از اختلالات روانی که در این مقوله موردنظر است عبارتند از: مبتلایان به اختلالات
پسیکوتیک (روان پریشی ) شامل: (اختلال اسکیزوفرنیا، اختلال اسکیزوفرنی فرم، اختلال
اسکیزوافکتیو، اختلال هذیانی، اختلال پسیکوتیک کوتاه مدت،اختلال پسیکوتیک مشترک،
اختلال پسیکوتیک ناشی از بیماری جسمانی، اختلال پسیکوتیک ناشی از مواد و اختلالات
پسیکوتیک که به گونه ای دیگر مشخص نشده است)، اختلال عقب ماندگی ذهنی، بیماران
مصروع، حالات دلیریوم، زوال عقل، اختلا لهای مرتبط با مواد و ....
A person with mental disorder, as a normal citizen on the one hand and as a
person who may be a criminal, has been targeted by criminal lawmakers. In the
expression of the Iranian legislator, the guilty people and those who disobey al-
Mashair who commit crimes are regarded as guilty, but irresponsible.Iran's
policy of criminal penalties for those who have a mental illness that can be
described as dangerous in the sense described in Iran's penal code is
ambiguous. What is to come from examining the manner in which Iranian
criminal lawmakers deal with people with serious psychiatric disorders are that
they have not been coherent, efficient, and in line with scientific facts and their
basic needs, and only in several articles, including Articles 51 and 52 The
Outlawed Islamic Penal Code of 1370 and Articles 1 and 4 of the Outlawed
Laws of the Enforcement Measures in 1339 and Articles 95, 289, and 291 of the
Code of Civil Procedure of the Public and Revolutionary Courts in Criminal
Law, 1999 and Articles 149 and 150 of the Islamic Penal Code, approved in
1392, and Article 13 of the Law The Code of Criminal Procedure, 1392,
contains a number of procedural, ambiguous and non-academic texts on this
subject. Of patients. Therefore, studying Iran's criminal law legislature
approach to this group of patients and criticizing it is essential for updating
Iran's criminal policy.Some of the psychiatric disorders that are considered in
this category include: psychotic disorders (schizophrenia disorder,
schizophrenia disorder, schizophrenic disorder, delusional disorder, short term
psychotic disorder, common psychotic disorder, psychotic disorder caused by
the disease) Physical, psychotic disorder and psychotic disorders, not otherwise
specified), mental retardation, epileptic patients, delirium states, dementia,
substance-related disorders, etc.
ملخص الجهاز:
این دسته از بیماران ظاهرا همان گروهی هستند که قانونگذار در ماده 52 قانون مجازات اسلامی مصوب 1370 و مواد 149 و 150 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 آنان را مجانین دارای حالت خطرناک معرفی کرده است که به دستور دادستان پس از جلب نظر متخصص به محل مناسبی جهت نگهداری فرستاده میشوند.
و ماده 150 همین قانون نیز عنوان کرده: هرگاه مرتکب جرم در حین ارتکاب، مجنون باشد یا در جرائم موجب تعزیر پس از وقوع جرم مبتلا به جنون شود چنانچه جنون و حالت خطرناک مجنون با جلب نظر متخصص، ثابت و آزاد بودن وی مخل نظم و امنیت عمومی باشد به دستور دادستان تا رفع حالت خطرناک در محل مناسب نگهداری میشود.
در این خصوص ماده 37 قانون مجازات اسلامی 1370 نیز حائز اهمیت است که مقرر داشته بود: «هرگاه محکوم به حبس که در حال تحمل کیفر است قبل از اتمام مدت حبس مبتلا به جنون شود با استعلام از پزشک قانونی در صورت تأیید جنون، محکومعلیه به بیمارستان روانی منتقل میشود و مدت اقامت او در بیمارستان جزء مدت محکومیت او محسوب خواهد شد.
آن چه که قانونگذار ایران به عنوان حالت خطرناک مبتلایان به اختلالات روانی تبیین نموده است، تنها به پیشبینی احتمال تکرار جرم بسنده شده و هیچگاه در مقام آن برنیامده است که میزان خطری را که این دسته از بیماران روانی، چه قبل از ارتکاب جرم و چه بعد از ارتکاب جرم برای سلامت خود دارند را در نظر بگیرد.