خلاصة:
از آنجایی که سازمان ها با افراد سر و کار دارند و منابع انسانی مهمترین منبع سازمان و مدیریت آنها، مهمترین وظیفه مدیران قلمداد می شود، توجه به شخصیت کارکنان و عناصر تشکیل دهنده آن امری ضروری قلمداد می گردد. در میان مدل هایی که به بررسی ابعاد شخصیت پرداخته اند، مدل پنج عاملی شخصیت کوستا از جمله کامل ترین مدل هایی است که به بررسی ابعاد شخصیت می پردازد. مطالعات و تحقیقات فراوان در سال های اخیر، اعتبار مدل پنج عامل بزرگ شخصت را تایید کرده و از این رو مبنای مقایسه سایر مدل ها شناخته شده است. براساس این مدل، هر یک از افراد بر حسب ویژگی شخصیتی خود می توانند نگرش و گرایش خاصی نسبت به وظایف و اهداف سازمان داشته باشد. بدین ترتیب، تفاوت های شخصیتی افراد می توانند منبع توسعه خلاقیت و یا ریشه بسیاری از مشکلات سازمانی باشند و بر عمل، رفتار، تصمیمات و رفتار سازمانی آنها تاثیرات شگرفی داشته باشد. مدل ارائه شده از سوی رابرت مک کری و پل کوستا (1999) که به مدل پنج عاملی شخصیت یا 5 بزرگ مشهور است. شخصیت افراد را به پنج بعد بزرگ شامل روان رنجوری، برون گرایی، وظیفه شناسی، تطابق پذیری و گشودگی نسبت به تجربیات تقسیم می کند. این مقاله بصورت مروری به بیان این مدل پرداخته است و همچنین در ادامه به پیشینه پژوهشی این مقاله در کشور پرداخته شده و ابعاد آن نیز در پایان شرح داده شده اند.
ملخص الجهاز:
"(جان و همکاران ، ١٩٨٨: ٣٩٤-٣٥٩) 1 Owens 2 Barrick & Mount خوش بختانه علی رغم وجود چنین دشواری هایی، می توان ادعا کرد پس از چندین دهه تحقیق ، روان شناسان شخصیت در حال نزدیک شدن به یک وفاق عمومی در مورد ویژگی های شخصیتی انسان می باشند: مدل ٥ عاملی یا پنج عامل اصلی شخصیت .
١ ـ برونگرایی یا شادخویی ٢ ـ توافق (همسازی ) ٣ ـ ثبات هیجانی دربرابر نورزگرایی ٤ ـ گشودگی ٥ ـ مسئولیت پذیری (قابلیت اطمینان ) اینها عواملی هستند که تحت عنوان "پنج بزرگ " شناخته شده اند (گلدبرگ ، ١٩٨١: ٣٤٩-٢٩٧) متاسفانه مطالعات توپس و کریستال ناشناخته ماند و این زمانی بود که انتشارات کتل و آیزنک بر ادبیات ساخت شخصیت ، مدلهای اتخاذ شده از روش تحلیل عوامل غلبه داشتند؛ اما نورمن (١٩٦٣) و ساخت پنج عاملی را دوباره به عنوان پیشنهادی برای ابعاد تحت عنوان "قدمی به سوی طبقه بندی مناسب صفات ویژه شخصیت " منتشر نمود.
نمونه هایی از آیتم های تطابق پذیری به نقل از "اتحادیه بین المللی آیتم های شخصیتی" در ذیل می آید: دلبستگی به مردم حسن کردن عواطف دیگران قلب صاف و نرم داشتن همدلی با احساسات مردم برای دیگران وقت داشتن 1 Huczynski & Bachanan توجه به مشکلات مردم بحث و نتیجه گیری بر اساس مدل پنج عاملی شخصیت ، شخصیت از پنج بعد اصلی تشکیل شده است که عبارتند از روان رنجوری (N((یا از وجه دیگر، پایداری هیجانی)، برون گرایی (E((یا فعالیت )، گشودگی به تجربه (O((یا فرهنگ یا روشنفکری )، همسازی A( ، وظیفه شناسی ."