خلاصة:
تخصص و تنوع اقتصادی در یک منطقه شهری از عوامل اصلی ایجادکننده صرفههای تجمیع میباشند. این صرفهها سبب افزایش بهرهوری برای بنگاههای تجمیع شده در یک منطقه میشوند. در این پژوهش به بررسی تأثیر تخصص و تنوع فعالیتهای اقتصادی بر بهرهوری نیروی کار در استانهای ایران طی دوره زمانی 9۵-1379 پرداخته شده است. بدین منظور، ابتدا با استفاده از شاخصهای مناسب، تخصص و تنوع اقتصاد شهری در استانهای ایران اندازهگیری میشود. سپس این شاخصها بهعنوان متغیر مستقل وارد مدل بهرهوری میشوند. در این پژوهش به دلیل داشتن بعد مکانی و با توجه به معنادار بودن آزمونهای وابستگی فضایی، تکنیک اقتصادسنجی فضایی برای برآورد مدل انتخاب شده است. نتایج نشان میدهد که تخصص و تنوع فعالیتهای اقتصادی، و وقفهی فضایی هر دو و نیز بودجه، ارتباط مثبت و معناداری با بهرهوری نیروی کار دارند، اما رابطهی سرمایه انسانی با بهرهوری نیروی کار بهصورت U معکوس میباشد. همچنین، ضرایب برآوردی وقفه فضایی و خطای فضایی مثبت و معنادارند که نشاندهندهی وابستگی فضایی بهرهوری نیروی کار در استانهای کشور میباشند. طبقهبندی JEL : R12, L25, O47