خلاصة:
از مهم¬ترین تحولات قرن اخیر، پیشرفت برق¬آسای تکنولوژی است که تعدد و گستردگی عوامل تاثیرگذار بر تربیت فرزندان و آینده¬سازان جامعه اسلامی را به دنبال داشته است. ارتباط با جوامع دیگر از طریق رسانه¬های گوناگون و راهاندازی جنگ نرم از سوی دشمنان قسمخورده اسلام، سبب کمتوجهی افراد جامعه به متون دینی، به ویژه قرآن و در نتیجه، دور شدن از هدف اصلی خلقت شده است. از این رو، لازم است الگوهای قرآنی تربیتکننده و رشددهنده شخصیت افراد جامعه معرفی شوند. قرآن که عهده¬دار هدایت انسان است، قصه¬هایی از گذشتگان را با هدف عبرت¬گیری مطرح می¬کند. یکی از آنها قصه حضرت مریم(علیهاالسلام) است که می¬توان آن را از زوایای گوناگونی بررسی کرد. این مقاله با بهره¬گیری از متون تفسیری و با روش توصیفی، عهده¬دار پرداختن به مهم¬ترین عوامل تربیت حضرت مریم(علیهاالسلام) است. این عوامل شامل: وراثت، مادر، محیط، معلم، اراده و امدادهای غیبی است.
ملخص الجهاز:
این فضایل به دو دسته تقسیم میشود: نخست، آنچه که نتیجۀ اخلاص و عملکرد والدین بزرگوار او است، به ویژه دعای مادر ایشان در بدو تولد آن حضرت؛ همچون: مقبول خداوند واقعشدن و برخورداری از کفالت حضرت زکریا(علیهالسلام)، همچنان که قرآن میفرماید: «اذ قالت امرأت عمران رب إنی نذرت لک ما فی بطنی محررا فتقبل منی إنک أنت السمیع العلیم...
مادر حضرت مریم(علیهاالسلام) نیز در تربیت وی نقش به سزایی داشته است، وی بعد از اینکه خبر فرزنددار شدن خود را از همسرش میشنود، خالصانه نذر میکند که فرزندش را خادم مسجد قرار دهد (بستانی، 1386، ج1، ص141).
قرآن کریم درباره پذیرش نذر مادر حضرت مریم(علیهاالسلام) میفرماید: «فتقبلها ربها بقبول حسن» (آلعمران: 37)، یعنی خداوند نذر مریم(علیهاالسلام) را به بهترین وجه پذیرفت و آن وجه، جایگزین کردن مؤنث به جای مذکر بود و بعد از ولادتش و قبل از اینکه بزرگ شود، او را برای خدمت پذیرفت (ابن عجیبه، 1419، ج1، ص347).
قرآن کریم درباره تربیت و سرپرستی حضرت مریم(علیهاالسلام) توسط حضرت زکریا (علیهالسلام) میفرماید: «ذلک من أنباء الغیب نوحیه إلیک و ما کنت لدیهم إذ یلقون أقلامهم أیهم یکفل مریم و ما کنت لدیهم إذ یختصمون؛ این [حقایق] از خبرهای غیبی است که به تو وحی میکنیم و تو هنگامی که آنان قلمهای خود را [به عنوان قرعهزدن، در آب] میانداختند که کدام یک سرپرستی مریم را عهدهدار شوند و نیز زمانی که [برای کفالت او] با یکدیگر جدال و ستیز میکردند، نزد آنان نبودی» (آلعمران: 44).
محیط نیز از جمله عواملی است که در تربیت افراد بسیار تأثیرگذار است؛ حضرت مریم(علیهاالسلام) در یک محیط مذهبی و پیامبرخیز متولد شده و رشد و نمو کرد.
این موارد، از جمله عواملی هستند که در تربیت و رشد حضرت مریم(علیهاالسلام) تأثیرگذار بوده است.