خلاصة:
امروزه شاغلان غیررسمی، سهم بزرگی از کل اشتغال در کشورهای در حال توسعه و از جمله ایران را به خود اختصاص داده اند. گسترش بخش غیررسمی، یا به دلیل پنهان ماندن از نظارت های دولتی، و یا عدم مقابله دولت با این بخش به سبب اهمیت آن در ایجاد فرصتهای شغلی برای جویندگان کار، در کاهش منابع تأمین اجتماعی تأثیر بسزایی داشته است. از آنجایی که عمده منابع تأمین اجتماعی در ایران بر دریافت حق بیمه استوار است، هر چه سهم بخش غیررسمی در یک منطقه بیشتر باشد، از شمار بیمهپردازان کاسته شده و درآمدهای سازمان تأمین اجتماعی کاهش مییابد. بنابراین، اگر گروهی از شاغلان بخش غیررسمی از این ویژگی برخوردار باشند که در صورت حمایت دولتی به بخش رسمی منتقل شوند، تأثیر مثبتی بر منابع تأمین اجتماعی خواهد داشت. این مقاله با بررسی سهم بخش غیررسمیِ قابل تبدیل به بخش رسمی در مناطق شهری استان کردستان، تأثیر این انتقال را بر افزایش منابع مالی تأمین اجتماعی این استان بررسی میکند. نتایج این پژوهش نشان میدهد که بیشترین منابع از دست رفته تأمین اجتماعی در مناطق شهری استان کردستان در فعالیتهای ساختمانی، صنعت، عمده فروشی و خرده فروشی است و با تبدیل اشتغال غیررسمی به رسمی در این بخشها، منابع درآمدی تأمین اجتماعی در استان به نحو چشمگیری افزایش خواهد یافت.
ملخص الجهاز:
نتـايج ايـن پـژوهش نشـان ميدهد که بيشترين منابع از دست رفته تأمين اجتمـاعي در منـاطق شـهري استان کردستان در فعاليت هاي ساختماني، صـنعت ، عمـده فروشـي و خـرده فروشي است و با تبديل اشتغال غيررسمي به رسمي در اين بخـش هـا، منـابع درآمدي تأمين اجتماعي در استان به نحو چشمگيري افزايش خواهد يافت .
براي اين منظور با استفاده از ريز داده هـاي طرح هزينه -درآمد خانوار منتشر شده توسط مرکز آمـار ايـران ، اشـتغال غيررسـمي محاسـبه و سپس با استفاده از مفهوم اشتغال غيررسمي قابل ارتقا به اشتغال رسمي ، منابع از دسـت رفتـه تأمين اجتماعي به تفکيک بخش ها محاسبه مي شود.
به بيان ديگر، درکشورهاي توسعه يافته فعاليت هاي انجـام شـده خارج از اقتصاد رسمي ، ممکن است ، هم از نظر اقتصادي مولد باشند و هم ، کـاملا قـانوني باشـد (در صورتي که استانداردها و مقررات معيني را رعايت کرده باشند)، امـا بـه منظـور اجتنـاب از پذيرش يا اجراي بعضي از قوانين و مقررات خاص (نظير پرداخت ماليات بر درآمد، ارزش افزوده يا ساير ماليات ها، خودداري از پرداخت هزينه هاي تأمين اجتماعي ، رعايت نکردن اسـتانداردهاي حفاظتي يا بهداشتي يا رعايت نکردن روش هاي اداري معين مانند تکميل پرسشنامه هاي آماري يا ساير فرم هاي اداري ) کل يا بخشي از فعاليت آنها به عمد از مقامات دولتي پنهـان نگهداشـته مي شود، در حالي که در کشورهاي در حال توسعه ، بخش غيررسمي به منظـور ايجـاد اشـتغال ، شکل گرفته و توسعه مي يابد (سازمان بين المللي کار، ٢٠٠٢).