خلاصة:
هدف پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی کتابهای راهنمای تدریس علوم و ریاضی پایهی ششم ابتدایی بر اساس عناصر هشتگانه برنامه درسی بوده است. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و به لحاظ شیوهی گردآوری داده ها، توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعهی آماری شامل کلیهی کارشناسان و معلمان پایهی ششم ابتدایی مدارس دولتی آموزش و پرورش ناحیه دو شهر ارومیه بوده که از میان آنها نمونه ای به حجم 135 نفر معلم و 38 نفر کارشناس به روش تصادفی طبقه ای متناسب با حجم انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه ی محقق ساخته استفاده شد. داده ها به دو شیوهی توصیفی( فراوانی، درصد فراوانی، میانگین و ...) و استنباطی( تی تست گروههای مستقل و آزمون تحلیل واریانس با اندازه گیری های مکرر) تحلیل شد. یافتههای پژوهش نشان داد که از دیدگاه معلمان و کارشناسان، کتاب های راهنمای تدریس ریاضی وعلوم با توجه به عناصر هشتگانهی برنامهی درسی از اثربخشی یکسانی برخوردار نیستند.هم چنین، عناصر هشتگانه برنامه درسی اثربخشی یکسان نداشته و چهار عنصر (هدف ، محتوای آموزشی ، شیوه تدریس و روش ارزشیابی)،در اولویت های اول تا چهارم قرار گرفته وعناصر،"مواد ومنابع آموزشی"و"فضا وامکانات آموزشی"اولویت های هفتم وهشتم را به خود اختصاص داده اند. تفاوت موجود بین دیدگاه معلمان و کارشناسان در خصوص میزان اثربخشی کل کتاب راهنمای تدریس ریاضی در سطح (05/ 0 >P) معنا دار ، اما اثربخشی کلی کتاب راهنمای تدریس علوم غیر معنا دار می باشد.
ملخص الجهاز:
با توجه به مطالب فوق و نظر به این که نظام آموزشی کشور ما طی چند سال اخیر در مسیر تحول بنیادین در آموزش و پرورش ، به تغییر ساختار دوره های تحصیلی، برنامه های درسی، اصلاح محتوای کتب اقدام نموده است و در پی آن کتاب های راهنمای معلم جدید همسو با تغییرات ، تدوین و ارائه کرده است ، لذا پژوهش حاضر با طرح این سوال اصلی که : «از دیدگاه معلمان و کارشناسان ، کتاب های راهنمای تدریس علوم و ریاضی در دورة ابتدایی در فرایند تدریس و یادگیری از چه میزان اثربخشی برخوردار هستند؟» اقدام به انجام پژوهش حاضر نموده است .
٢- آیا بین دیدگاه کارشناسان و معلمان در خصوص اثربخشی کتاب های راهنمای تدریس علوم پایۀ ششم ابتدایی براساس عناصر هشت گانه برنامه درسی تفاوت معنیدار وجود دارد؟ نتایج جدول (٢) طبق دیدگاه کارشناسان و معلمان درخصوص کتاب راهنمای تدریس علوم نشان میدهد که میزان توجه به مواد و منابع آموزشی با میانگین (٣/٠٩ و ٢/٩٠) و میزان توجه به فضا و امکانات آموزشی با میانگین (٢/٩٠ و ٢/٨٣)، درسطح نسبتا مطلوب و میزان توجه به اهداف آموزشی با میانگین (٤/٦١ و ٤/١٢)، میزان توجه به محتوای آموزش با میانگین (٤/٤٥ و٣/٨٦)، میزان توجه به شیوه های تدریس با میانگین (٤/٣٥ و ٣/٩٨) و میزان توجه به شیوه های ارزشیابی با میانگین (٤/٢٥ و ٣/٧٧)، درسطح مطلوب گزارش شده است .
The results revealed that both teachers and experts found the teachers’ guide books not equally effective with respect to the eight elements of curriculum development; purpose, content, teaching method, and evaluation method were respectively the first four significant elements to the participants and “educational materials and resources”, and “space and educational facilities” were correspondingly the seventh and eighth important elements.