خلاصة:
با افزایش کرسیهای شیعهشناسی در محافل علمی و دانشگاهی، اهمیت مطالعه پیرامون این آیین، دوچندان شده است؛ بهویژه طی دهههای اخیر و پس از انقلاب اسلامی در ایران و هویدا گشتن ظرفیتهای بالقوه موجود در تشیع، پژوهشهای بیشماری به این موضوع اختصاص یافته است. در این پرتو، پژوهش حاضر در نظر دارد با رویکرد توصیفی (روش) و از رهگذر گفتمانهای موجود در باره وضعیت شیعیان و مسائل سیاسی ـ اجتماعی آنها، به مطالعه یک جمعیت بالقوه فعال شیعی در کشور تاریخی مراکش (مغرب عربی) بپردازد و به این پرسش اساسی پاسخ گوید که سیر تطور تاریخی تشیع در این کشور تاریخی، چگونه بوده است؟
پس از بررسی سابقه تشیع و چگونگی تاسیس دولت شیعی ادریسیان در این کشور در سال 172ق، به وضعیت شیعیان در مغرب معاصر پرداخته شده و به گونهای ملموس و با ذکر نمادهای امروزی و عرضه فعالیتهای اجتماعی، اثبات گردید که آموزههای شیعی، بخش عمدهای از فرهنگ شفاهی مردم این کشور را تشکیل میدهد. پس از آن، عوامل ترویج تشیع در این کشور در قالب 5 محور، یعنی: دولت ادریسیان، انقلاب اسلامی ایران، شبکههای نوین ارتباطی، مستبصران مغربی و فعالیت موسسات فرهنگی، مورد بررسی قرار گرفته و در انتها، آینده شیعیان در پرتو فعالیتهای آنان و تحولات منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا مورد تجزیه و تحلیل واقع شده است.