خلاصة:
ضرورت شناخت پهنه های مختلف ژئومرفولوژی در ارتباط با نظام استقرار جمعیت وفعالیت عمدتا به دلیل تاثیراتی است که این اشکال در مکانیابی ونظام استقرار وفعالیت دارد. یکی از اصول وضرورتهای اساسی برنامه ریزی و آمایش سرزمین شناخت بستر محیطی و دخالت آن در برنامه ریزی و مدیریت سرزمین می باشد. واحدهای ژئومورفولوژی همیشه با پویایی و دینامیسم محیط طبیعی در ارتباط است . هرگونه اقدام در راستای توسعه و عمران شهرها و روستاها به نحوی با پویایی و دینامیسم مذکور و در نهایت با پدیدههای ژئومورفولوژی تلاقی می نماید. ساماندهی به نظام استقرار جمعیت و فعالیت وتعیین کاربریها (صنعتی ، توریستی ، کشاورزی ، جنگلداری، شهرسازی، تفرج، مرتعداریو...) به خصوص در نواحی دارای پتانسیل های محیطی بویژه در سطح ملی و منطقه ای وبه موازات رشد جمعیت بیش از پیش اهمیت پیدا کرده است . شهرستان خلخال با قرار گرفتن در دامنه های غربی ارتفاعات تالش و توپوگرافی و ژئومرفولوژی خاص و کوهستانی بودن و وجود چشم اندازهای منحصر به فرد طبیعی وآبهای گرم و غارهای متعدد و درههای عمیق قزلاوزن و شاهرود و آبشارهای متعدد وگردنه های صعب العبور قابلیتها و محدودیت های زیادی جهت اسکان و فعالیت ایجاد نموده است . به توجه به این قابلیتها ومحدودیتها بررسی اثرات ژئومرفولوژی در نظام توزیع واستقرار جمعیت وفعالیت در عرصه های طبیعی وبا توجه به اشکال و فرایندهای ژئومرفولوژی به منظوربرنامه ریزی و توسعه ضرورت دارد که در این نوشتار با استفاده از مطالعات میدانی ونقشه های توپوگرافی وبا استفاده از نرمافزار و با رویکرد توسعه ای و از منظر ژئو مرفولوژی کاربردی توزیع واستقرار جمعیت وفعالیت مورد بررسی قرار گرفته است .
ملخص الجهاز:
بالطبع تراکم جمعیت بیشتری دارند و همچنین وجود خدمات و تسهیلات زیربنایی به علاوه دسترسی به شبکه های ارتباطی مناسب نیز نقش مهمی در تمرکز جمعیت روستایی ایفا می کنند برای نمونه بین شمال شهرستان و جنوب شهرستان به لحاظ کمبود زیرساختهای توسعه و طبیعت نسبتا خشن ، شوری آب و عدم مرغوبیت اراضی مراکز سکونتی و روستایی کمتر دیده می شود و فاصله بین روستاها نسبتا زیاد می باشد.
(رجوع شود به تصویر صفحه) شکل ٢ : نقشه طبقات ارتفاعی شهرستان خلخال وپراکندگی جمعیت واحد دشت در منطقه مورد مطالعه براساس شاخص های شیب و اختلاف از سایر واحدهای ژئومورفولوژیک متمایز گردیده است .
جدول ٤: تعداد آبادیها و وضعیت استقرار آنها از نظر ژئومرفولوژی (رجوع شود به تصویر صفحه) (رجوع شود به تصویر صفحه) شکل ٣: نقشه پراکندگی نقاط جمعیتی شهرستان خلخال فعالیت های اصلی ساکنین این قلمرو عمدتا دامداری، همراه با زراعت و باغداری محدود و صنایع دستی و بهرهبرداری از فرآوردههای جنگلی می باشد.
نحوه شکل گیری و نوع نظام استقرار جمعیت و فعالیت شهرستان از ارتباطی تنگاتنگ با تقسیمات طبیعی آن شامل ویژگی های توپوگرافی ، ویژگی های اقلیمی و منابع آب و خاک برخوردار است .
نظام استقرار جمعیت و فعالیت شهرستان بر اساس شاخص های طبیعی و ژئومورفولوژیکی به سه ناحیه شمالی ، مبانی و جنوبی به شرح زیر است : ناحیه شمالی شهرستان که قلمرو شکل گیری کانونهای روستایی به صورت کوچک و پراکنده در حاشیه رودخانه ها و دامنه کوهها استقرار یافته اند.