خلاصة:
از دورانی که بشر برای شناسایی محیط اطراف خود، رفع مشکلات و نیازهای خود و تسهیل امور زندگی به تکاپو پرداخت، دست به برنامه ریزی زد. در شرایط کنونی برنامه ریزی جهت دستیابی به اهداف یک امری واجب و ضروری است که رویکردهای نظری و شیوه های عمل آن در طول زمان متحول و پیشرفت کرده است. امروزه بواسطه تحولات بنیادی در مفاهیم دولت، ماهیت برنامه ریزی، اصول مدیریت، جایگاه مردم و ذی مدخلان، رویکردهای جدیدی نیز در حیطه برنامه ریزی مطرح شده است که می توان به مواردی همچون استراتژیک، مشارکتی و ارتباطی اشاره کرد.
هدف اصلی در این تحقیق بررسی وضعیت طرح های توسعه شهر تهران بر مبنای اصول برنامه ریزی بوده است. برای این منظور23 معیار به کار گرفته شده که ماخذ آنها رویکردهای متاخر در حوزه برنامه ریزی و مدیریت همچون ارتباطی، مشارکتی، حمایتی و میانجیگری بوده است. نوع تحقیق، توصیفی- تحلیلی است که از روش های تحلیل چندمعیاره (تکنیک تاپسیس و ویکور) و روش های ادغام (روش کپ لند و بردا) و در نهایت، جهت بررسی عملکرد هر کدام از طرح ها در کلانشهر تهران از تحلیل پوششی داده ها استفاده شده است. یافته ها بر اساس مدل های چند معیاره حاکی از آن است که به ترتیب طرح های جامع، طرح مجموعه شهری و برنامه استراتژیک تهران توانسته اند رتبه اول تا سوم را به خود اختصاص دهند و جایگاه بهتری نسبت به سایر طرح ها داشته باشند. همچنین نتاج حاصل از تحلیل پوششی داده ها بیانگر آن است که طرح مجموعه شهری تهران با کسب امیتاز (0.354166) در جایگاه نخست در بین طرح های مورد ارزیابی دارد و عملکردی بهتری دارد و طرح جامع با کسب امتیاز (0.344991) در جایگاه دوم و در نهایت، طرح برنامه استراتژیک تهران با کسب امتیاز(0.343781) در جایگاه سوم قرار دارد.
ملخص الجهاز:
و همچنین سایر طرح ها مانند برنامه استراتژیک تهران (١٣٨٠) و طرح جامع فرمانفرماییان (١٣٧٤) در رتبه سوم و چهارم قرار بگیرند و در همین راستا طرح ها که میزان عملکردی نسبتا ضعیفی داشته اند می توان به طرحهای سند ملی توسعه استان تهران (١٣٨٤) و سند چشم انداز و جهت گیری های راهبردی تهران در افق ١٤٠٤ (١٣٨٦) اشاره کرده که در رتبه های آخر از لحاظ کارایی و میزان عملکردی داشته اند که بر اساس اصول برنامه ریزی چندان موفق نبوده اند.
جدول ٧ : سطح بندی طرحهای کلانشهر تهران با استفاده از کارایی نسبی و کارایی متقاطع (رجوع شود به تصویر صفحه) نتیجه گیری دستیابی به توسعه پایدار شهری، نیازمند نظریه برنامه ریزی و همچنین نظام برنامه ریزی جامع و کارآمد است که موضوع و زمینه کار آن، نقش برنامه ریزان، حدود مسئولیت و اختیار آنان، رابطه آنها با سایر تصمیم سازان و تصمیم گیران، روش کار، اهداف و ارزشهای برنامه ریزی را تعیین کند.
با استفاده از این ماتریس کارایی متقاطع هر یک از آنها مشخص شد و طرحهایی مانند طرح مجموعه شهری تهران (١٣٨١) در رتبه نخست از لحاظ کارایی قرار گرفت و طرحی که رتبه دوم را به خود اختصاص داده طرح جامع (١٣٨٦) می باشد که با کسب امتیاز (٠,٣٤٤٩٩) توانسته است در جایگاه دوم قرار بگیرد و از لحاظ عملکرد و کارایی در سطح بهتری قرار بگیرد.
(
, 
, 
)
