خلاصة:
برابر آمار طی چهار دهه اخیر، جمعیت شهر تهران تقریبا دو برابر، اما جمعیت منطقه شهری تهران بیش از نه برابر شده است، روند سریع گسترش منطقه بدون داشتن الگو و برنامه ای خاص، موجب تشدید عوارض نامطلوبی منجمله افزایش افتراق و ناهمگونی فضایی درون منطقه ای شده است. هدف از این تحقیق تلاش در جهت گسترش عدالت فضایی در سطح منطقه شهری تهران با کاهش افتراق و ناهمگونی های فضایی درون منطقه ای می باشد. پژوهش حاضر با بررسی 7 معیار اصلی مشتمل بر31 شاخص به ارزیابی درجه توسعه یافتگی سکونتگاه های منطقه پرداخته است، در تجزیه و تحلیل داده ها علاوه بر استفاده از روش های آماری و مدلTOPSIS از روش آنتروپی شانون جهت وزن دهی به شاخص ها و از نرم افزار Arc.GIS جهت تهیه نقشه ها استفاده گردیده است. نتایج تحقیق نشان می دهد، شهر تهران به تنهایی در خوشه اول قرار داشته و با امتیاز 0.782 در معیار تلفیقی، از درجه توسعه یافتگی در حدود سه برابر سکونتگاههای خوشه دوم یعنی اسلامشهر، شهرقدس و کرج و 15 برابر سکونتگاههای خوشه چهارم و آخر منطقه یعنی پیشوا، فیروزکوه و بهارستان برخورداربوده است. این موضوع حاکی از تمرکز بسیار شدید معیارهای توسعه یافتگی در شهر تهران و موید وجود نابرابری و ناهمگونی فضایی بسیار شدید بین شهر تهران و سایر سکونتگاههای واقع در منطقه شهری تهران است. بنظر می رسد اتخاذ سیاست های برگرفته از الگوی توسعه چند مرکزی و تلاش جهت ارتقاء شاخص های درجه توسعه یافتگی در سطح سکونتگاه های پیرامونی شهر تهران می تواند منجر به کاهش افتراق و ناهمگونی فضایی و گسترش عدالت فضایی در منطقه گردد .
ملخص الجهاز:
در این تحقیق ، جهت بررسی وضعیت افتراق، نابرابری و ناهمگونی های موجود در سطح منطقه شهری تهران (استانهای تهران و البرز فعلی و استان تهران سابق ) به مقایسه درجه توسعه یافتگی سکونتگاههای منطقه پرداخته شده است .
٠٠٤ کمترین برخورداری را دارند و در مجموع می توان گفت به لحاظ معیار ویژگی های جمعیتی ، افتراق فضایی بین سکونتگاههای منطقه بسیار زیاد است و شهر تهران با اختلاف بسیار زیادی از دیگر سکونتگاههای منطقه فاصله دارد.
در مجموع می توان گفت به لحاظ معیار برخورداری از محیط زیست سالم ، افتراق و نابرابری فضایی بین سکونتگاههای واقع در منطقه شهری تهران بسیار زیاد است و شهر تهران با اختلاف زیادی از دیگر سکونتگاههای منطقه بالاتر است .
درمجموع می توان گفت به لحاظ معیار برخورداری از زیرساخت مناسب ، افتراق و نابرابری فضایی بین سکونتگاههای واقع در منطقه شهری تهران بسیار زیاد است و شهر تهران با اختلاف زیادی از دیگر سکونتگاههای منطقه بالاتر است .
(رجوع شود به تصویر صفحه) (رجوع شود به تصویر صفحه) (رجوع شود به تصویر صفحه) نتیجه گیری در این تحقیق با بررسی هفت معیار اصلی (مسکن ، آموزش، اشتغال، جمعیتی ، دسترسی به اطلاعات، زیرساخت ها، محیط زیست ) مشتمل بر ٣١ شاخص و با استفاده از روشهای آماری و مدل تاپسیس و آنتروپی شانون به بررسی وجود ناهمگونی و افتراق فضایی بین شهر تهران و سکونتگاههای پیرامونی آن پرداخته شده است .
٨ برابر امتیاز سکونتگاههایی قرارگرفته که در رتبه های بعدی هستند و این موضوع نشاندهنده اختلاف سطح و نابرابری و ناهمگونی فضایی بسیار فاحش بین شهر تهران با سایر سکونتگاههای منطقه شهری در درجه توسعه یافتگی است .