خلاصة:
این مقاله در پی آنست تا با نگاهی به سبکهای شعر فارسی و ترسیم دو روند آن بعد از سبک عراقی (سبک اصفهانی و سبک هندی)، به برّرسی سبک شعری بیدل دهلوی در کنار برجسته کردن ویژگیهای سبک هندی بپردازد. برّرسی شگردها و فنون شاعری بیدل ـ که تلقّی خاصّی از صناعات ادبی به همراه دارد ـ و معرفی کردن ابهام، بعنوان برجستهترین ویژگی سبکی بیدل، ازجمله مباحثی است که در این تحقیق مطرح شده است
ملخص الجهاز:
بررسی شگردها و فنون شاعری بیدل ـ که تلقی خاصی از صناعات ادبی به همراه دارد ـ و معرفی کردن ابهام ، بعنوان برجسته ترین ویژگی سبکی بیدل ، ازجمله مباحثی است که در این تحقیق مطرح شده است .
ir مقدمه بی تردید بیدل دهلوی از شاعران صاحب سبک زبـان و ادبیـات فارسـی بـه شـمار اسـت کـه بـا «خلاف آمد»پنداری خود، خیال و تأمل را در شعر فارسی به نقطـة اوج خـود رسـانید.
ذبیح الله صفا، سبک هندی را درست میداند «ولی برای آن دسته از سخنوران بزرگ هنـد کـه بـا آموختن زبان فارسی و قرار داشتن زیر تأثیر محیط و داشتن لهجة معینـی از فارسـی کـه در آن سرزمین رایج شده بود، شعر فارسی را بنوعی خاص و با زبانی ویژة خود و تعبیرهـای سـازگار آن سرودند، بنحوی که سخنشان با گویندگان هم عهدشان در ایران بسیار تفـاوت یافتـه اسـت .
» (حبیب ، ٢٠١٠: ٥٠) بیدل در قبال شگردهای جدید سه رویکرد کلی داشته است : ١) برخی از این شگردها حاصل تکامل بخشیدن به صناعات ادبی پیـشین اسـت کـه نمونـة آن «شبکة جدید تداعی در پیرامون موتیوهای قدیم و ایجاد موتیوهای نـو»(شـفیعی کـدکنی ،١٣٨٧: ٤١) است .
دکتر اسدالله حبیب معتقدست که «افسون واژه ها» را خود او برای اولین بار به پژوهندگان شـعر بیدل پیشنهاد میکند و پیش از این ، در شمار صناعات ادبی نیامده است : «بـازی بـا واژه هـا را در شعر شاعران دیگر ندیده ام و نامی هم برای آن در کتابهای بلاغـت فارسـی ـ چنانکـه نوشـتم ـ نیست .