خلاصة:
صبغه ادبی و هنر سبکی که بیهقی در نوشتن کتابش بکار برده، آنرا در تمام آثار تاریخی زبان فارسی ممتاز کرده است. سعی نگارنده در این مقاله برآن بوده تا هنر سبکی بیهقی وبلاغت او را از حیث لفظ و معنا در ارتباط با شاهکار داستانهای تاریخ بیهقی و تراژدیترین داستان این کتاب، یعنی داستان حسنک وزیر بررسی کند. بیهقی در این داستان آنگاه که از شخصیتهای مختلف سخن میگوید، نحوه بیانش سخت توام با احتیاط و محافظه کارانه است. بهره گیری از آیات، احادیث، تلمیحات، تمثیلات، و انواع مجازها نیز از شگردهای مختلف بیانی و سبکی بیهقی برای پرداخت شخصیتهاست که نمونه هایی از این دست در داستان « پرآب چشم» حسنک وزیر به چشم میخورد که ما دراین مقاله به آن اشارتی خواهیم کرد. سوال اصلی پژوهش حاضر اینست که بیهقی با انواع ابزارهای بلاغی، زبانی و سبکی کوشیده است ، بیگناهی حسنک را به خواننده القا کند ، نگارنده سعی کرده است این نکات و موارد سبکی را در این مورد خاص ، با ذکر شواهد از داستان حسنک وزیر پیش روی پژوهندگان و علاقمندان قرار دهد .
ملخص الجهاز:
سبک بیهقی سبک انحراف از نرم موجود در نثـر فارسـی رایـج در قـرن پـنجم هجریـست ویژگیهای سبکی او شامل : کلمات مورد علاقه بیهقی ، مـضامین ، فکـر واندیـشه غالـب در تاریخ بیهقی ، نحـوه بیـان مطالـب ، ترکیبـات ویـژه و خـاص ، اسـتناد بـه اشـعارعربی و فارسی ،استناد به آیات قرآن ، احادیث و امثال ، استفاده از استعاره و کنایه وتمـام مختـصات زبانی است ،که بیهقی در این داستان ،تمام این مختصات سـبکی را در دفـاع از حـسنک و مظلومیت او بکار برده است ما درادامه مقاله فقط نکات سبکی را کـه بیهقـی در مظلومیـت حسنک آورده ، با ذکر شواهد مورد بررسی و تحلیل قرار میدهیم : - یکی از مختصات نثر بینابین اطنابست که بیهقـی توانـسته اسـت از ایـن ویژگـی سـبکی نهایت استفاده را بکند و جزئیات مطالب را بنویسند و مقصود خود را بخوبی بیان کند، فـی المثل بیهقی درتمام روایات اخبار، وقایع وحوادثی که در خصوص مرگهای عادی و طبیعی و چه در زمینه اسارتها و در بند بودنها، مثله کردنها و به دارآویختنها و همه حوادثی کـه بـه مرگ و نیستی فردی شاخص و گروهی انبوه منتهی میشود، تنظیم گردیده همـه جـا از اول داستان آغاز میشود ؛ یعنی ابتدا شخصیت فکری و موقعیت اجتماعی فرد مـشخص میـشود فی المثل آنجا که میگوید: « و این بوسهل مردی امامزاده محتـشم و فاضـل و ادیـب بـود» (بیهقی :١٣٨٩؛١٦٨) بیهقی هنوز سخنش را در باب خصلتهای ذاتی بوسهل تمـام نمیکنـد و سخن خود را در شش سطر بعد ادامه میدهد و شرارتها، زعارتها، تضریبها و سـایر صـفات رذیله بوسهل را بیان میکند و با بیان این اطناب ، رذالت بوسـهل و بیگنـاهی حـسنک را بـه خواننده گوشزد میکند.