خلاصة:
در میان تراث حدیثی اهلبیت(ع)، زیارتنامهها، دارای آداب و ادبیّات زیارت، و مخاطبه بزرگان دین و ائمّه معصومین(ع) هستند و برای زیارت هر یک از ائمه(ع) بهطور جداگانه زیاراتی، وارد شده است؛ از آن میان، زیارت امام علیّ بن موسی الرّضا(ع) که قرنهاست مطاف و میعادگاه اهل ولایت، معرفت و ایمان است، به جهت حضور حرم شریف آن امام همام(ع) در ایران، برای ما ایرانیان از اهمیت ویژهای برخوردار است. یکی از طریقههای مرسوم زیارت امام رضا(ع)، زیارتنامه منقول از طریق ابن ولید قمی است. این نوشتار به ارائه و بررسی هنری یکی از نفیسترین نسخ خطّی زیارتنامه شریف امام، متعلّق به سازمان اسناد و کتابخانه ملّی جمهوری اسلامی ایران به شمارهی 19070 میپردازد. این نسخه بدیع و مذهّب، به خط نسخ یکی از استادان بزرگ خوشنویسی دوره قاجار، میرزا احمد شاملو در سال 1251ق نگاشته شده است، ترجمه فارسی آن، بهصورت زیرنویس با نستعلیق غبار، و توضیحات بهخط رقاع است.
ملخص الجهاز:
نسخۀ نفیس زیارتنامۀ امام رضا (ع) به خط میرزا احمد شاملو در کتابخانۀ ملی ایران حجت معماری ناهید جعفری دهکردی چکیده زیارتنامهها، آداب و ادبیات زیارت، و مخاطبۀ بزرگان دین و ائمۀ معصومین (ع) هستند.
یکی از نسخ نفیس زیارتنامۀ مذکور، نسخهای است متعلق به کتابخانۀ ملی ایران (ش: 19070) که به کلک توانای یکی از استادان مسلم خوشنویسی و خط نسخ دورۀ قاجار، میرزا احمد شاملو و با ترجمۀ زیرنویس نستعلیق، و حسب خواستۀ یکی از رجال دولتی و سلطنتی، اللهیارخان آصفالدوله قاجار به سال 1251ق.
) که از استاد میرزا احمد نیریزی نقل کرده است، در کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی موجود است.
کنتراستهای اصلی رنگی نسخه کنتراست تهرنگ(کنارهم قرارگیری رنگهای اصلی): بین رنگهای زرد(طلایی، نخودی)، قرمز(شنگرف) و آبی(لاجورد) کنتراست تیرگی-روشنی: بین رنگهای سیاه (مرکب مشکی متن) و زرد(طلایی، نخودی) کنتراست کیفیت(کنار هم قرارگیری یک رنگ در خلوصهای متفاوت): بین رنگهای زرد نخودی و زرد طلایی متن توضیحات و ترقیمۀ نسخه «اعوذ بالله من الشیطان الرجیم/ طریق زیارت حضرت امام رضا علیهالسلام/ زیارت مشهور از آن حضرت زیارتیست که در کتب معتبره مذکور است و محمد ابن الحسن ابن الولید رضی الله عنه منسوب گردانیده و از مزار ابن قولویه علیه الرحمه معلوم میشود که از ائمه علیهم السلم مروی بوده باشد گفتهاند که چون اراده نمایی که زیارت کنی حضرت امام رضا علیه السلام را در طوس، پس غسل کن پیش از آنکه از خانه بیرون روی و بگو در وقتی که غسل کرده باشی :(اللهم طهرنی...