خلاصة:
آب یکی از زیرساختهای اصلی توسعه در بخشهای مختلف اقتصادی اجتماعی کشورها محسوب میشود. روند افزایش جمعیت و نیاز به آب برای تامین غذای بشر، محدودیت ذاتی منابع آب به خصوص در مناطق خشک و نیمه خشک، بهره برداری بیرویه از منابع آبی و فقدان مدیریت صحیح سبب شده است کمبود آب بهتدریج بحرانها و چالش های مختلفی را بوجود آورد. به عنوان نمونه در سالهای اخیر تنش بر سر آب رودخانه افین در منطقه قاینات خراسان جنوبی افزایش پیدا کرده است که در این تحقیق بررسی میشود.
این تحقیق از نوع مطالعات موردی است که اطلاعات و داده های آن علاوه بر منابع کتابخانه ای و الکترونیکی، از طریق اسناد و مدارک مرتبط، مصاحبه با کارشناسان، مسئولین و نیز افراد بومی به دست آمده است.
نتایج حاصله نشان میدهد افزایش سطح زیر کشت باغات در منطقه و افزایش جمعیت از یک طرف، و کاهش منابع آبی به دلیل خشک سالی های اخیر و استفادههای نادرست و بیرویه از سوی دیگر، باعث کاهش سهم هر فرد از آبهای قابل مصرف و افزایش تقاضا برای آب و بروز اختلافات در منطقه شده است.
ملخص الجهاز:
نتایج حاصله نشان می دهد افزایش سطح زیر کشت باغات در منطقه و افزایش جمعیت از یک طرف، و کاهش منابع آبی به دلیل خشکسالی های اخیر و استفادههای نادرست و بی رویه از سوی دیگر، باعث کاهش سهم هر فرد از آبهای قابل مصرف و افزایش تقاضا برای آب و بروز اختلافات در منطقه شده است .
از مجموع بررسی ها، مطالعات میدانی ، اسنادی و تجزیه و تحلیل به عمل آمده این نتیجه حاصل می شود، که فرضیه تحقیق در منطقه مورد مطالعه مورد تأیید قرار می گیرد؛ بدین معنی که افزایش تقاضا برای مصرف آب به دلیل افزایش سطح زیرکشت ، افزایش جمعیت و تقسیم حقابه ها بواسطه قانون ارث سهم هر فرد از آبهای محدود موجود روزبه روز کاهش پیدا می کند و اختلافات و تنش بر سر مالکیت آب در منطقه افین و اسفدن شدت می گیرد.
با توجه به نتایج تحقیق می توان راهکارهای زیر را برای کاهش مشکلات ارائه کرد: − اجرای طرح دیوار بتنی قبل از خانه تقسیم آب و هدایت آب به خانه تقسیم آب − انتقال آب توسط لوله از خانه تقسیم آب تا مسیر لوله گذاری شده − اجرای طرحهای آبیاری نوین در رونق و توسعه بخش کشاورزی و بهرهوری و بهینه مصرف کردن مصرف آب − ارتقای سطح دانش و آگاهی های کشاورزان به خصوص در مورد تغییر الگوی کشت و آینده بحرانی آب − استفاده و کاشت گیاهان مقاوم به کم آبی ، الگوی کشت مناسب در هر منطقه به تناسب وضعیت آبی و خاکی − تدوین و اجرای یک استراتژی (سیاست گذاری و سرمایه گذاری) ملی برای حفظ پایداری منابع آب در کشور − برنامه ریزی برای مقابله با خشکسالی و جلوگیری از بروز سیلاب − جلوگیری از تخریب منابع آب و حفظ و احیای اکوسیستم رودخانه قدردانی و سپاسگزاری نگارنگان مایلند از همکاریهای مسوولین محترم شرکت سهامی آب منطقه ای خراسان جنوبی ، اداره کل اوقاف و امور خیریه شهرستان قاینات، جهاد کشاورزی شهرستان قاینات، کشاورزان منطقه و کارشناسان محلی تشکر و قدردانی نمایند.
(
, 
, 
)
